و، اما زباله‌های خشک
خانم بهاری، به زباله‌های خشک تفکیک شده در گوشه حیاط اشاره می‌کند و می‌گوید: " بطری‌های پلاستیکی و قوطی‌های فلزی را در بسته‌های جداگانه در این گونی می‌گذاریم و با فروش همین قوطی ها، ظروف و بطری‌های پلاستیک، آب معدنی می‌خرم".
آمار‌های زیست - محیطی می‌گوید: تولید زباله در کشور ما دو برابر میانگین جهانی است که فقط ۱۰ تا ۱۷ درصدش بازیافت می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان می‌گوید: در گیلان روزانه بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ تن زباله تولید می‌شود که با ورود مسافر و گردشگر بیشتر هم می‌شود و بیشتر این زباله‌ها به دلیل تفکیک نشدن، غیراصولی دفن و انباشت می‌شود؛ زنگ خطری که سالهاست به صدا در آمده است.
حمزه عشوری با اینکه در طول این سال‌ها مدام با نامه نگاری و ابلاغیه درخصوص خطراتِ پسماند و لزوم ساماندهی آن هشدار داده ایم، به کاغذ ابلاغیه روی میزش اشاره کرد و افزود: برای مثال در سال ۱۳۸۳ ابلاغیه‌ای در این باره صادر و هشدار و اخطار داده ایم.
وی گفت: به دلیلِ مدیریت نادرست پسماند، فقط در سال ۱۴۰۰ از ۴۱ دهیار و ۱۹ شهردار شکایت کردیم و به مراجع قضایی معرفی شده اند.
حتا مناطق دیلمان و سقالکسار که روزگاری مناطق پاک و نمونه کشور بودند، حالا دیگر این شاخص را از دست داده اند.
سراغ دهیار سقالکسار رشت رفتیم.
دهیار سقالکسار گفت: اینجا مثل گذشته روستای پاک و پاکیزه نیست و از سطح ایده آل دور است و علت آن هم همکاری نکردن برخی از مردم و مسافران است.
سید رضا رضایی، افزود: سعی داریم با طرح‌های تشویقی از جمله پرداخت پول یا کالا به جای دریافت زباله از مردم و گردشگران، دوباره این روستا را به آن سطح ایده آل، برگردانیم.
طرح‌های تشویقی
بر اساس آمار‌ها طرح‌های تشویقی در برخی از شهر‌های گیلان از جمله آستانه اشرفیه در حال اجراست.
به آستانه اشرفیه رفتیم.
شهردار آستانه اشرفیه می‌گوید: نخستین بار در کشور در یک شهر، زباله ی‌تر را هم در کنار زباله خشک از شهروندان خریداری می‌کنیم.
علی مقصودی با بیان اینکه از مجموع ۲۹ هزار تن زباله تولیدی روزانه در آستانه اشرفیه، ۱۰ هزار تن از مردم خریداری می‌شود، افزود: این طرح می‌تواند ۵۰ درصد زباله های‌تر آستانه اشرفیه را کاهش دهد.
در این شهر علاوه بر خودرو‌هایی که برای دریافت زباله به در خانه‌ها مراجعه می‌کنند باجه‌های دریافت زباله هم ایجاد شده است.
به یکی از باجه‌های دریافت و خرید زباله های‌تر و خشک آستانه اشرفیه رفتیم، استقبال خوبی بود.
یکی از مراجعه کنندگان می‌گوید: از وقتی که این طرح اجرایی شد، زباله‌های خانه مان را تفکیک می‌کنیم و این طوری، هم زباله‌ها را تفکیک می‌کنیم و مبلغی به ازای زباله‌هایی که تحویل میدهیم، دریافت می‌کنیم.
یک دختر جوان هم نزدیک می‌آید و با بیان اینکه تفکیک زباله ها، وقت زیادی نمی‌گیرد می‌گوید: روزانه زباله‌های مان را به اینجا تحویل میدهیم و امروز ۳ هزار و ۳۸۰ تومان ارزش زباله هایم شد که متصدی باجه ۴ هزار تومان برایم واریز کرد.
وی با لبخند رضایت بخش می‌گوید: از زباله، همین قدر هم که پول به دست مان بیاید ارزشمند است و حتا به صورت تشویقی ماهیانه بُن خرید شوینده هم می‌گیریم.
مدیرعامل کارخانه کود آلی آستانه اشرفیه با بیان اینکه این طلای کثیف در کارخانه در فرآیندی تبدیل به غذای ماهی و طیور می‌شود گفت: برای نخستین بار، زباله‌های خانگی را به کنتانستره‌های ماهی، دام، طیور و انواع کمپوست گیاهی تبدیل کردیم.
زباله بده، شوینده ببر
یوسف آجنگان افزود: به ازای زباله‌های تفکیک شده که از مردم دریافت می‌کنیم علاوه بر وجه نقد بابت زباله خشک، با دادن بن‌هایی، ماهیانه بسته‌های تشویقی خرید شوینده هم برای زباله های‌تر تفکیک شده که از قبل نحوه تفکیک آن به شهروندان آموزش داده می‌شود، برای آن‌ها در نظر گرفته شده است و قطعا این کار موجب افزایش انگیزه و تشویق شهروندان می‌شود.
و اما این کار در رشت، مرکز استان چندان استقبال نمی‌شود.
خانمی در کنار خانه اش در یکی از کوچه ها‌ی رشت با گلایه از مسئولان شهر می‌گوید: بسیار به انجام این کار مشتاقیم، اما شما در این کوچه و این خیابان، سطل زباله‌های تفکیک زباله می‌بینید که ما بتوانیم این کار را انجام دهیم؟
به شهرداری رشت رفتیم، شهردار رشت با بیان اینکه سطل‌های تفکیک زباله را به تعداد محدود، در مکان‌های خاصی که تحت نظارت و کنترل سازمان پسماند شهرداری است، جانمایی کرده ایم، گفت: البته براساس گزارش‌های رسیده متاسفانه مردم همکاری لازم را انجام نمی‌دهند و داخل این سطل‌ها و مخازن، زباله‌های مخلوط و غیر مرتبط می‌ریزند.
امیرحسین علوی با اشاره به اینکه طرح تفکیک زباله از مبدا در رشت سابقه طولانی دارد، افزود: در آخرین قرارداد در سال ۱۳۹۹ با یک شرکت منعقد کرده بودیم، اما این شرکت به دلایل متعدد از جمله شیوع کرونا به تعهدات خود عمل نکرد و فسخ قرارداد کردیم.
وی با بیان اینکه با هماهنگی‌ای که وزارت کشور با سازمان شهرداری‌ها انجام داده در نشست‌های کلان شهر‌ها، دستورالعمل‌هایی از سوی شرکت‌های دانش بنیان با استفاده از نرم افزار‌ها و اپلیکیشن‌هایی طراحی و به صورت هوشمند اجرا می‌شود؛ بر این اساس، شهرداری رشت هم فرایند مدیریت پسماند در بخش تفکیک زباله از مبدا را با فعال کردن این اپلیکشن‌ها تا چند ماه آینده اجرایی خواهد کرد.
شهردار رشت آمار غیر رسمی تولید و جمع آوری زباله‌های روزانه رشت را حدود ۳ تن اعلام کرد و گفت: آمار‌های رسمی، شاید ۲ یا ۳ برابر باشد.
امیر حسین علوی افزود: بخشی از زباله‌های خشک تفکیک شده را به کارخانه کود آلی در حال تکمیل لاکان رشت انتقال میدهیم که با برنامه ریزی‌ها این روند مطلوب‌تر خواهد شد.
استاندار گیلان هم با بیان اینکه تفکیک زباله از مبدا توسط شهروندان و فرهنگ سازی در این باره یکی از مهمترین راه‌های کاهش پسماند در گیلان است، گفت: براساس آمار‌های موجود، هم اکنون ۲۵۰ روستا و ۴ شهر کوچک در گیلان، روستا و شهر سبز اعلام شده اند و مردم با حمایت اداره کل دهیاری ها، زباله‌های تولیدی خود را به حداقل کاهش داده و آن‌ها را تفکیک می‌کنند.
اسدالله عباسی افزود: براساس برنامه ریزی‌ها قرار است از طریق تماس‌های تلفنی مردمی، زباله های‌تر و خشک تفکیک شده در درب منزل تحویل گرفته شود و ارزش آن نقد یا به صورت کالا در همان جا پرداخت شود.
در جستجوی طلای کثیف، در مسیر تفکیک زباله در گیلانوی با بیان اینکه افزون بر زباله‌های خانگی به محیط زیست اعلام کردیم زباله‌های تولیدی صنف‌های دیگر از جمله رستوران ها، مغازه‌ها و سایر اماکن تجاری و اقتصادی هم با آموزش و در قالب طرح حمایتی و تشویقی به همین صورت ساماندهی شود، گفت: به ادارات هم اعلام کرده ایم این کار را انجام دهند.
استاندار با اشاره به اعتبارات در نظر گرفته شده برای بخش پسماند استان افزود: هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای پسماند پیش بینی شده که ۶۰۰ میلیارد تومان برای آورده‌های شهرداری‌ها و ۶۰۰ میلیارد تومان مربوط به دولت و در قالب اعتبارات مصوب سفر رییس جمهور به گیلان بود که ۱۰۰ میلیارد تومان به حساب شهرداری رشت واریز شده است.
اسدالله عباسی با اشاره به اینکه موضوع محیط زیست و ساماندهی پسماند در استان‌های شمالی به ویژه گیلان و سروان رشت، یک چالش جدی است، افزود: در صددیم با فعال کردن و توسعه دادن خط پردازش زباله سوز‌های موجود و راه اندازی تعدادی دیگر از دستگاه‌های زباله سوز و کارخانه کمپوست در گیلان، این مشکل را حل کنیم.
در نهایت
بررسی‌ها نشان می‌دهد با اجرای طرح تفکیک زباله از مبدا، سالانه یک سوم حجم پسماند گیلان کاهش می‌یابد.
طلای کثیفی که با تفکیک زباله از مبدا می‌تواند در رشد اقتصاد و همچنین سلامت محیط زیست اثر گذار باشد.