رشته کوه زاگرس یکی از وسیعترین رویشگاه گونههای مختلف گیاهی به ویژه بلوط به شمار میرود، به گونهای که این جنگلها با گستردگی در ۱۱ استان کشور و با ۶ میلیون هکتار مساحت ۴۰ درصد جنگلهای ایران را تشکیل داده و همواره از اهمیت بسیار ویژهای برخوردار است.
استان ایلام هم یکی از استانهای زاگرس نشین در غرب کشور است که از این نعمت خدادادی یعنی طبیعت بکر و ناب، درختان سر به فلک کشیده، گونههای مختلف گیاهی و... بیبهره نمانده است.
شایان ذکر است از گذشته تاکنون از استان ایلام به علت طبیعتی چهار فصل و پوشش گیاهی غنی به عنوان عروس زاگرس یاد میشود.
با این حال این کهن زیست بوم در سالهای اخیر به علت عوامل متعددی همچون آتش سوزی، چرای بیرویه دامها، قطع درختان و وجود ریزگردها با مشکلات اساسی دست و پنجه نرم میکند؛ به گونهای که کارشناسان خبر از نابودی محیط زیست و انقراض جنگلهای استان ایلام در آینده ای نه چندان دور میدهند.
البته در سالهای اخیر به دنبال پیشرفت علم و تکنولوژی راهکارهای مفیدی برای حفاظت از جنگلها و جلوگیری از انقراض درختان اندیشیده شده است، از جمله این راهکارها میتوان به زراعت چوب اشاره کرد که امروزه در سراسر جهان از جمله کشور ما رونق چشمگیری داشته است.
بررسیها نشان داده اجرای این طرح علاوه بر تأمین چوب مورد نیاز کشور نقش موثری در حفظ رطوبت خاک، تلطیف وضعیت هوا، ایجاد بارش های منطقه ای و افزایش درآمد کشاورزان دارد، علارغم این مهم زراعت چوب در استان ایلام برخلاف نیاز مبرم به آن کماکان از رونق چندانی برخوردار نیست.
نیاز بالا به افزایش سطح زیر کشت زراعت چوب در استان ایلام
مهیار حسینی مقدم کارشناس محیط زیست در گفتوگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: متأسفانه به دلیل رشد جمعیت در قرن اخیر و نیاز جنگل نشینان به سوخت، منبع غذایی برای دامها و زمینهای کشاورزی بهرهبرداری غیراصولی از جنگلها بهکلی چهره آنها را دگرگون کرده و همواره موجب کاهش پوشش گیاهی شده است.
وی با بیان اینکه استان ایلام هم از این قاعده مستثنا نبوده و مدتهاست با مشکلات جدی در حوزه تخریب جنگلها و و درختان مواجه است، افزود: توسعه زراعت چوب فرصتی مغتنم و راهکاری موثر برای احیای جنگلها و جلوگیری از تخریب آنها به شمار میرود که همواره موجب استفاده بهینه از منابع آب و خاک، صرفهجویی ارزی برای جلوگیری از واردات چوب، ایجاد اشتغال، کمک به حفاظت و صیانت از منابع جنگلی و تأمین نیاز سلولزی صنایع پایین دستی چوب توسط زارعان می شود.
مدیرکل منابع طبیعی استان ایلام: از سال ۱۴۰۱ تاکنون سطح زیرکشت طرح زراعت چوب در استان یک هزار و ۷۵ هکتار برآورد شده؛ همچنین سال گذشته نیز در حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تن چوب درختان اُکالیپتوس و باغی به خارج از استان از جمله خوزستان و گلستان صادر شده است
این کارشناس ادامه داد: متاسفانه زراعت چوب در استان ایلام از رونق چندانی برخوردار نیست که همین امر موجب شده خطر انقراض درختان در استان افزایش یابد، از این رو دولت می تواند با حمایت خود از طرح زراعت چوب نقش پررنگتری در اجرای این طرح داشته باشد و کشاورزان را در قالب اعطای تسهیلات بلندمدت حمایت کند.
سطح زیرکشت طرح زراعت چوب در استان ایلام
یاسم خانمحمدیان مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام در گفتوگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: مهمترین تهدیدها و چالشهای پیشِروی جنگلهای استان آتشسوزی، کشت گیاهان نامتعارف و فعالیتهای عمرانی و هم چنین تغییر کاربری در زیر اشکوب جنگلهای استان است که نیازمند اخذ راهکاری جدی و اساسی هستند.
وی افزود: طرح زراعت چوب یکی از راهکارهای اساسی برای حفاظت و مرمت درختان میباشد که علاوه بر ثمرات اقتصادی سبب ایجاد تفرجگاه، کاهش آلودگیهوا، ایجاد مناظر طبیعی، تقویت سفرههای آب زیرزمینی، تولید اکسیژن و تلطیف هوا، موثری در حفظ رطوبت خاک، تلطیف وضعیت هوا، ایجاد بارش های منطقه ای و افزایش درآمد کشاورزان می گردد.
خان تصریح کرد: جوامع محلی در کنار فعالیتهای کشاورزی و دامداری میتوانند با زراعت چوب و کاشت گونههای مستعد، ضمن جلوگیری از تخریب منابع طبیعی، محیط زیست و پوشش گیاهی محل زندگی خود، درآمد مضاعفی نیز داشته باشند.
مدیر کل منابع طبیعی ایلام با اشاره به اینکه ۶۰ درصد طرحهای اجرایی استان در زمینه کاشت و پرورش نهال به زراعت چوب اختصاص یافته است، ادامه داد: از سال ۱۴۰۱ تاکنون سطح زیرکشت طرح زراعت چوب در استان یک هزار و ۷۵ هکتار برآورد شده؛ همچنین سال گذشته نیز در حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تن چوب درختان اُکالیپتوس و باغی به خارج از استان از جمله خوزستان و گلستان صادر شده است.
وی در پایان گفت: طرح زراعت چوب در استان ایلام یک طرح تازه تاسیس است که با تلاشهای مسئولان و مشارکتهای مردمی در حال افزایش میباشد.
چوب یکی از مواد اولیه تولیدات صنعتی به شمار می رود که میزان تولید آن یکی از شاخصهای مهم صنعتی در هر کشور به حساب آمده، اما با افزایش جمعیت جهان و تقاضای روز افزون محصولات و فرآوردههای چوبی، تامین آن در نهایت به تخریب درختان منجر شده است.
از این رو برای جلوگیری از قلع و قم درختان و تخریب جنگلها در استان ایلام میبایست طرح زراعت چوب با همکاری مردم و مسئولان افزایش یابد.