کد خبر:
۱۲۳
- تاریخ درج:
۱۳۸۵/۰۷/۱۱
- مشاهده:
۱,۸۶۳
ون يا زبان گنجشك، درختي است از تيره زيتون كه در بيشتر مناطق جنگلهاي شمال مي‌رويد و در جنگل كاري، از آن استفاده زيادي مي‌شود.
ون يا زبان گنجشك، درختي است از تيره زيتون كه در بيشتر مناطق جنگلهاي شمال مي‌رويد و در جنگل كاري، از آن استفاده زيادي مي‌شود.
به گفته كارشناسان ، ون درختي پرتوقع است و خاك عميق و غني و سبك بافت و داراي زهكشي مطلوب مي‌خواهد.
جمعي از كارشناسان در گفت و گو با ايرنا مي‌گويند: زماني اراضي جلگه‌اي شمال كشور مامن اصلي ون بود، ولي در حدود ۶۰سال قبل و همزمان با برداشت هاي" به‌گزيني" بلوط و گردو، پيمانكاران خارجي بهترين پايه‌هاي ون را قطع و به خارج حمل مي‌كردند.
اين گونه به دليل خوش فرم بودن تنه و كيفيت مناسب چوب و مصارف متنوع در صنايع چوب، مورد استقبال مقاطعه‌كاران خارجي و سودجويان داخلي قرار گرفت ، چوب آن براي ساخت اتاق كاميون، هواپيما، وسايل ورزشي، روكش ، تخته لايه ، نجاري و مبل‌سازي استفاده مي‌شود.
اين كارشناسان تصريح كردند: اكنون در اغلب جنگلهاي ميان بند درعرصه‌هاي جنگلي شمال، گونه ون نابود شده است و براي احيا آن نياز به حمايت است.
استاديار دانشگاه آزاد واحد نوشهر و چالوس درباره ويژگي‌هاي اين گونه به ايرناگفت: ون يكي از گونه‌هاي پرارزش و صنعتي جنگلهاي شمال است.
"فرهنگ اسداللهي "افزود: اين درخت، از جلگه تا ارتفاعات، در دامنه‌هاي شمالي و دره‌هاي مناطق مرطوب و نيمه مرطوب و حتي نيمه خشك، جوامع خاصي را با گونه‌هاي جنگلي تشكيل مي‌دهد.
وي اظهارداشت: ون گياهي پرتوقع است و در خاك‌هاي زهكشي شده با ساير گونه‌هاي جنگلي به صورت آميخته ديده مي‌شود و درجنگل كاري‌هاي شمال، همراه با پلت، كشت و پرورش داده و وارد جنگل مي‌شود.
اسداللهي تصريح كرد: دكترطبري درسال ۱۳۷۱با نظارت و همكاري اين جانب و دكتر محمدحسين جزيره‌اي، جوامع جنگلي ون را بررسي كرد و به اين نتيجه رسيد كه اين درخت با گونه‌هاي بلند مازو، توسكاي قشلاقي، ممرز، نمدار و كرمازو، تشكيل جامعه مي‌دهد.
كارشناسان مي‌گويند: ون درختي نورپسنداست كه اغلب در اشكوب بالايي ديده مي‌شود و به دليل داشتن بذرسبك و ميوه بالدار، به شكل انفرادي و گاه گروهي و توده‌اي مشاهده مي‌گردد.
كارشناس ناظر اداره‌كل منابع طبيعي غرب مازندران گفت: ون ، درختي رطوبت- پسند است و درقعردره‌ها بيشتر ديده مي‌شود و زادآوري بسيار خوبي دارد.
" عباس تقي‌پور "افزود : به دليل رطوبت زياد جنگلهاي شمال ، جنگل‌كاري با اين گونه به ويژه در دامنه‌هاي شمالي موفقيت آميز بوده است.
وي همچنين گفت:چوب ون مطلوبيت زيادي براي نجاران دارد زيرا خمش‌پذير است و روستاييان از چوب‌هاي نازك آن، دسته بيل و كلنگ مي‌سازند.
اين كارشناس ارشد جنگلداري ادامه داد: برگ ون، مركب شانه‌اي فرد و مطلوب دام است و بال بذر آن كه" سامار" ناميده مي‌شود، شباهت به زبان گنجشك دارد و به همين دليل، نام ديگر ون، زبان گنجشك است.
تقي پور بااشاره به كمياب بودن گونه ون و لزوم حمايت ازآن گفت:اين درخت همزيستي خوبي با پلت و شيردار يافته است و در نشانه‌گذاري ها، درختان مزاحم آن را اغلب قطع مي‌كنيم.
كارشناس ناظر اداره كل منابع طبيعي غرب مازندران‌اظهارداشت: ون اغلب از پايين بند تا اوايل بالابند در جنگلهاي شمال ديده مي‌شود ونهال‌هاي آن تا يك سالگي، خوراك دام مي‌شود.
وي گفت: اين گونه، بيشتر با راش و ممرز و گاهي با زير اشكوب شمشاد، تيپ آميخته تشكيل مي‌دهد و به ندرت تيپ خالص به وجود مي‌آورد كه در اين صورت ، مساحت آن از نيم تا يك هكتار بيشتر نمي‌شود.
رييس گروه توليد نهال دفتر جنگل‌كاري و پارك‌هاي سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور گفت: گونه ون، دامنه بوم شناختي گسترده‌اي دارد و از شرق تا غرب جنگلهاي شمال، از جلگه تا ارتفاعات مي‌رويد.
"علي محمد پورعسگري" افزود: اين درخت تا ارتفاع دو هزار و ۳۰۰متري از سطح دريا مي‌رويد و در "جواهرده" رامسر، پايه‌هايي از آن با عمر ۷۰۰الي ۸۰۰سال ديده مي‌شود.
وي اظهارداشت: سعي مي‌كنيم نهالهاي ون درهمان ارتفاعي كه قراراست جنگل - كاري شوند، در نهالستان پرورش يابند تا بيشتر سازگاري يابند.
اين كارشناس سازمان جنگل‌ها و مراتع ادامه داد:بذري كه براي تهيه نهال- هاي ون استفاده مي‌گردد، يااز درخت‌هاي نخبه و پراكنده درجنگل گرفته مي‌شود يا از محوطه‌هاي بذرگيري كه مجموعه‌اي پرورش يافته از درختان نخبه و درجنگل است.
پورعسگري تاكيد كرد: بيشتر بذرها از محوطه‌هاي بذرگيري گرفته مي‌شود ولي به تازگي، باغ بذرهايي در نهالستان " شهرپشت" نوشهر و چند جاي ديگر بدين منظور احداث شده است.
به گفته او علت آن كه در بسياري از جنگل كاري‌ها از درخت ون استفاده مي‌شود، نرمش بوم شناختي بالا و چوب مرغوب آن است كه استفاده‌هاي صنعتي‌متعدد نظير روكش‌سازي و پاركت‌سازي دارد.
رييس گروه توليد نهال دفتر جنگل كاري و پارك‌هاي سازمان جنگل‌ها ومراتع كشور درباره ميزان تلفات نهالهاي ون مورد استفاده در جنگل كاري‌ها گفت :
اين موضوع به مرغوبيت نهال و نحوه كاشت آن و وضع آب و هوا وابسته است و در حدود ۱۰درصد برآورد مي‌شود.
پورعسگري افزود: نحوه انتقال نهالهاي ون از نهالستان به جنگل ، به صورت "ريشه لخت" است و اغلب نهالهاي يك ساله و حداكثر دوساله استفاده مي‌شود.
وي بيان داشت: فصل كاشت نهالهاي ون و جنگل كاري بااين گونه ، ازآبان تا اواخراسفند است و چون نياز آبي فراواني دارد،درمناطق مرطوب كاشته مي‌شود.
پورعسگري گفت: برخي‌از انواع ون،به خشكي مقاوم‌ترند و درمناطقي كه رطوبت كمتري دارند، كاشته مي‌شوند و به طور كلي ممكن است در صورت كمي باران، نهالها آبياري شوند.
كارشناسان مي‌گويند:هم اكنون دراغلب جنگلهاي ميان بند، پايه‌هاي ون نابود شده است و اين گونه را فقط در ارتفاعات بالا و دره‌هاي البرز،آن هم درابعاد كوچك مي‌توان يافت.
آنان يادآور شدند: نقش ون امروز در صنعت چوب كشور بسيارضعيف است در حالي كه اين گونه، زماني در صنعت روكش‌سازي، خراطي،مبل‌سازي ، وسايل ورزشي، و دست‌افزار، جايگاه خاصي داشت و اكنون هم با وجود قيمت گزاف در بازار، متقاضيان زيادي دارد.
براين اساس ، لازم است با توسعه آن، در جنگلهاي تخريب شده، ميزان‌اين گونه را درجنگل‌هاي شمال، افزايش داد.
جنگلهاي خزري درشمال ايران، درحدود ۸۰گونه درختي و ۵۰گونه درختچه‌اي دارد كه بيش از سه برابر قاره اروپاست.
جنگلهاي شمال ۱/۸ميليون هكتار وسعت دارد.