طی هفته‌های اخیر به دنبال افزایش نرخ ارز، بازار مواد اولیه حوزه چاپ و نشر با تغییرات زیادی همراه بوده است، گلایه فعالان این حوزه از تخصیص نیافتن ارز و افزایش بهای کالاهای مصرفی به اوج خود رسیده و وضعیت بازار، ثبات ندارد. رشد بی‌سابقه قیمت کاغذ تحریر در بازار، نگرانی‌های زیادی برای ناشران و چاپخانه‌داران ایجاد کرده است، افزایش بهای مرکب و زینک، از کالاهای پُرمصرف حوزه چاپ و نشر نیز تعادل عرضه و تقاضا را بهم ریخته است.
کارشناسان بازار بر این موضوع تاکید دارند که پیش‌بینی وضعیت بازار، سخت است و تا زمانی که افزایش قیمت نرخ ارز در بازار وجود داشته باشد، رسیدن به تعادل و ثبات تقریباً نشدنی است.
حسن میرباقری، رئیس انجمن واردکنندگان کاغذ و مقوا در این حوزه با اشاره به وضعیت نابسامان تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی گفت: بیش از چهار ماه است که ارزی برای واردات کاغذ دریافت نکرده‌ایم و در این زمینه با مدیران و مسئولان وزارت صمت دیدارهای مختلفی داشتیم و نیازهای خود را بیان کردیم اما متاسفانه کاری از پیش نمی‌رود.
وی با اشاره به دیدار با داوود موسوی، معاون توسعه بازرگانی وزارت صنعت، معدن، تجارت، توضیح داد: در این دیدار گزارشی از وضعیت فعلی واردات انواع کاغذ و مقوا و دیگر اقلام سلولزی و سوابق همکاری‌های اعضای انجمن با وزارت صمت و سایر مراجع را برای تامین به موقع مواداولیه کشور را ارائه کردم، پس از آن هم به مشکلات اعضای انجمن واردکنندگان کاغذ، مقوا و فرآورده‌های سلولزی ایران پرداختم.
میرباقری افزود: طولانی بودن زمان تخصیص ارز، محدودیت‌های مربوط به سقف و سهمیه واردات و زمان بربودن فرآیندهای سازمان استاندارد در واردات برخی از این مسائل بود که در این دیدار خواستار پیگیری رفع این مشکلات برای جلوگیری از تاثیر نامطلوب آن‌ها بر شرایط تامین و عرضه انواع کاغذ و مقوا برای مصرف‌کنندگان و صنایع و واحدهای تولیدی کشور شدم.
وی با بیان اینکه معاون توسعه بازرگانی وزارت صمت، معدن، تجارت نیز درباره مسائل و شرایط تنظیم بازار و تجارت کشور در ادوار مختلف به طرح نکته پرداخت، ادامه داد: در این دیدار بر لزوم اعتماد به تشکل‌های صنفی و استفاده از توان آن‌ها برای تامین و توزیع و عرضه کالاها همچنین تداوم همکاری متقابل دولت و وزارت صمت با تشکل‌های خصوصی تاکید شد.
میرباقری با بیان اینکه امیدوارم این نشست‌ها و دیدارها نتایج مثبتی به همراه داشته باشد، گفت: هزینه انبارداری کالاهایی که در گمرک باقی مانده بسیار زیاد است و بر قیمت نهایی کالاها تاثیر دارد، علاوه بر آن کالاهای انبار، قدیمی هستند و نرخ ارز آن‌ها با قیمت قدیم است و همسان‌سازی قیمت‌ها برای عرضه، مشکلات مختلفی برای بازار و مشتریان ایجاد می‌کند.
به‌گفته وی، درگذشته تخصیص ارز ۲ ماهه تخصیص پیدا می‌کرد؛ البته همان هم دیر بود و مشکلات زیادی ایجاد می‌کرد اما همان مدت به چهار ماه رسیده و نمی‌دانیم جز صبر و انتظار چه باید کنیم؟
میرباقری همچنین به ادغام دفتر سلولزی در دفتر چرم و منسوجات وزارت صمت اشاره کرد و گفت: درگذشته دفتر صنایع سلولزی بود و مشکلات خود را به این دفتر اعلام می‌کردیم اما متاسفانه دیگر کسی در وزارت صمت پاسخگو نیست، درحالی که کاغذ و مقوا کالایی مهم و ضروری برای کشور است اما دفتر و مسئولی برای آن وجود ندارد و خلاء این موضوع جدی است.
غلامرضا شجاع، مدیرعامل تعاونی لیتوگرافان نیز درباره وضعیت کنونی بازار، گفت: بهای زینک در هفته‌های اخیر رشد بی‌سابقه‌ای داشته است و زینک دو ورقی به قیمت حدود ۱۴۰ هزار تومان در بازار عرضه شده است که علت اصلی آن تخصیص نیافتن به موقع ارز است.
وی ادامه داد: متاسفانه وضعیت بازار به‌گونه‌ای است که با نوسانات بازار ارز، کالاها به قیمت روز فروخته می‌شوند درحالی که بخش عمده آن‌ها در بازه زمانی ماه‌های پیش و ارز قیمت پایین تهیه شده است.
شجاع با بیان اینکه اغلب کالاهای موجود در بازار از ماه‌ها قبل به کشور وارد شده است، افزود: بخش عمده این زینک‌ها از انبارهای قدیمی به دل بازار می‌آیند و نباید چنین قیمتی داشته باشند. در گذشته اصلاً وضعیت اینگونه نبود و شرایط حتی در گرانی‌ها ثبات بیشتری داشت.
وی با طرح این موضوع که امیدوارم نهادهای ناظر بر قیمت‌گذاری‌ها نظارت بیشتری داشته باشند، تاکید کرد: امیدوارم هرچه زودتر در تعامل وزارت صمت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشکلات موجود در این حوزه برطرف شود و مشتریان نیز در ماه پایانی سال با کمترین چالش روبه‌رو شوند.
در کنار همه این مسائل، این روزها بهای مرکب نیز رشد ۱۰ تا ۱۵ درصدی را تجربه می‌کند که در کنار موضوعاتی چون افزایش قیمت کاغذ و زینک، ممکن است بازار چاپ و نشر با نوسانات متعددی روبه‌رو شود. در این میان رکود و کاهش تقاضا چالشی است که بسیاری از فروشندگان اقلام مورد نیاز صنف با آن روبه‌رو هستند.
اکنون که بازار دیگر کاغذ ایرانی ندارد و با توجه به اینکه بخش عمده ناشران خود را برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آماده می‌کنند و به‌طور معمول باید از اسفندماه کاغذهای مورد نیاز خود را برای تولید کتاب خریداری کنند، به‌نظر می‌رسد باید به فکر چاره‌ای برای عبور از این مرحله سخت برای رسیدن به جشن کتاب با قیمت مناسب و اقتصادی بود.