الهام جعفری
کاربردش زیاد است. بی‌برو برگرد در همه تره بارها دیده می‌شود. البته فقط مختص تره‌بار نیست بلکه در جلوی هر میوه فروشی هم به وفور دیده می‌شود. اصلاً براحتی می‌شود در بقالی‌ها هم آنها را دید. حتی در پروتئینی‌ها. اصلاً در خانه، در انباری و خیلی جاهای دیگر. اسمش جعبه پلاستیکی میوه است اما کاربردش زیاد است. هم مرغ و ماهی در آن حمل می‌کنند، هم لبنیات و حبوبات و هم در گوشه بالکن نقش زیادی دارد. این جعبه‌های پلاستیکی چهارفصل هستند و تب بازار آن در زمستان هم داغ می‌شود. موضوع این هفته صفحه کسب و کار، کاربرد جعبه‌های پلاستیکی نیست، بلکه بررسی این کالا از منظر یک حرفه است. همان شغلی که بسیاری را به خود مشغول کرده است و از آن راضی هستند، درست مثل «محمدرضا». با ما پای صحبت‌هایش بنشینید تا بازار این شغل را برای ما بررسی کند.
پیشه پدری‌ام را دنبال کردم
«محمدرضا رضایی»، 30 سال دارد. نرم افزار رایانه خوانده است، ولی از 9 سال پیش، درست زمانی که تحصیلات دانشگاهی را تا مقطع کارشناسی به پایان رساند، وارد این کار شد. او می‌گوید: «بعضی از شغل‌ها موروثی هستند، من هم از وقتی کودک بودم همیشه به همراه پدرم به این کارگاه سر می‌زدم. با نوع کار و فضای آن آشنا بودم و همیشه آینده خودم را در اینجا می‌دیدم. خودم را همیشه مشغول کار با دستگاهی می‌دیدم که پدرم 40 سال پیش آن را بنا نهاد و حالا من به رویای خود رسیده ام.»
او که از شغلش رضایت کامل دارد کاربرد پلاستیک را در زندگی امروزی انکارناپذیر می‌داند و اضافه می‌کند: «نفوذ پلاستیک و صنایع پلاستیکی در زندگی امروزی غیرقابل انکار است و حتی کاربرد آن به جایی رسیده که در تولید بطری‌های آب و شیر و لباس و بسیاری از وسایل مصرفی روزانه دیده می‌شود»
این جوان جعبه‌های پلاستیکی میوه را یکی از این مواد مصرفی معرفی می‌کند و می‌گوید: «جعبه‌های پلاستیکی نیز حاصل ورود صنایع پلاستیکی در زندگی هستند، چرا که قبل از آن جعبه‌های حمل میوه چوبی بود که بنا به مزیت‌هایی که جعبه‌های پلاستیکی دارند، به فراموشی سپرده شده‌اند.»
فرآیند پیچیده‌ای ندارد
«محمدرضا» جعبه‌های پلاستیکی میوه را یکی از لوازم ضروری بسته بندی و حمل و نقل انواع میوه‌ها در فصل‌های مختلف می‌داند. او با این توضیح می‌گوید: «فرآیند تولید جعبه پلاستیکی میوه پیچیده نیست، بنابراین در این روزها که جوان‌ها از بیکاری شکایت می‌کنند، راه‌اندازی کارگاه ساخت جعبه‌های پلاستیکی میوه یکی از مشاغلی است که بازار خوبی در چهار فصل دارد.»
او این کار را شامل مراحلی بسیار ساده می‌داند و ادامه می‌دهد: «برای ساخت جعبه‌های پلاستیکی میوه از روش تزریق پلاستیک استفاده می‌شود. یعنی در ابتدا ماده پلاستیکی ـ که پایه این شغل محسوب می‌شودـ پس از حرارت به شکل مایع درآمده و مجدداً با فشار به داخل قالب تزریق می‌شود و پس از سرد شدن به شکل جامد در آمده و سخت و سفت می‌شود. بنابراین تمامی کارها با دستگاه انجام می‌شود و نیروی انسانی باید با دستگاه و نحوه کار آن آشنا باشد.»این جوان اضافه می‌کند که این دستگاه از دو قسمت تزریق و
قالب گیر تشکیل شده است و دستگاه پیچیده‌ای نیست، بنابراین: «کافی است آچار به دست باشید و فنی کار. کافی است یک هفته کنار دست استادکار، شاگردی کنید تا با اصول فنی و قالب‌گیری بسته و قالب‌گیری باز آشنا شوید.»«محمدرضا»، آشنایی با راه‌های صحیح ساخت قالب، فرآیند تزریق پلاستیک و خنک کاری قالب را از ضروریات این کار می‌داند.
مواداولیه
«محمدرضا»، بسته بندی را یکی از ابزار کارآمد امروزی می‌داند و می‌گوید: «نوع بسته بندی میوه‌ها بسیار اهمیت دارد، چرا که نقش مهمی در نگهداری بهتر کالا و جلوگیری از ایجاد ضایعات در میوه‌ها و سبزیجات دارد. هرچند که تأثیر روانی زیادی نیز در فروش محصول بین مشتری‌ها دارد.»
او به مواد اولیه تولید سبدهای پلاستیکی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «قالب دستگاه مواد، مواد اولیه پتروشیمی، مواد بازیافت، دستگاه مخصوص تزریق پلاستیک و قالب فولادی از ابزار اولیه راه‌اندازی چنین کارگاهی است.»
این جوان پیشنهاد فضای مناسب برای راه‌اندازی این کارگاه را این گونه می‌دهد: «در مرحله اول و شروع کار، موقعیت زمین و دستیابی به مساحتی که بتوان تولید را در آن به سطح متوسط رساند، مهم است.»
«محمدرضا»، با اشاره به اهمیت دسترسی این کارگاه به بازار مصرف‌کننده، اضافه می‌کند: «پیشنهاد من برای شروع کار فضایی با 100 مترمربع مساحت است که البته از آنجا که این جعبه‌ها حجیم و جاگیر هستند، برای نگهداری آنها قبل از فروش، باید انبار مخصوصی در نظر گرفته شود. البته اگر تولید‌کننده مشتری محصولات خود را پیدا کرده باشد، از تولید به مصرف می‌رسد و نیازی به انبار نیست.»
او از دیگر ملزومات این شغل را استخدام کارگر عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «استخدام کارگر در این حرفه، چرخه کار را روان‌تر می‌کند. به نظر من برای حداقل تجهیزات دو کارگر کافی است که البته کارگرها معمولاً طبق قانون کار حقوق و مزایا دریافت می‌کنند.»
«محمدرضا»، هزینه مورد نیاز برای خریداری تجهیزات و ماشین‌آلات این شغل را حدود 40 میلیون تومان برآورد می‌کند و می‌گوید: «در صد متر مربع فضا و با تهیه کوچکترین دستگاه، امکان تولید روزانه 1500 عدد جعبه میوه در سایز متوسط و با قیمت 400 تومان وجود دارد. یعنی به طور میانگین حدود 600 هزار تومان درآمد حاصل از تولید جعبه‌های پلاستیکی با حداقل امکانات است.»
این جوان در ادامه به تفاوت در قیمت جعبه‌ها اشاره می‌کند و اضافه می‌کند: «قیمت جعبه‌ها بر اساس وزن و سایز متفاوت است و با احتساب این معیار از جعبه‌ای 400 تومان تا 40 هزار تومان متفاوت است.»
بازار داخلی و خارجی پر رونقی دارد
به نظر «محمدرضا»، رابطه مستقیمی بین رشد جمعیت و افزایش تقاضای سبدهای میوه وجود دارد، چرا که هرچه جمعیت بیشتر شود تقاضای میوه بیشتر شده و افزایش تولیدات کشاورزی باعث افزایش تقاضای سبدهای پلاستیکی ویژه حمل و نگهداری میوه می‌شود. او با تأکید بر این قضیه به بازارهای داخلی و خارجی اشاره می‌کند و می‌گوید: « اگر بازار داخلی را خوب پوشش دهید، کفایت می‌کند، ولی اگر تصمیم دارید به بازار خارجی ورود کنید و بازار آنجا را نیز دردست بگیرید، باید سلیقه مشتری‌های خارج از کشور را بشناسید.»او در ادامه این صحبت می‌گوید: «علاوه بر سلیقه مشتری باید کیفیت محصول خود را بالا برده و محصول تولیدی از استانداردهای لازم برخوردار باشد تا به عبارت ساده‌تر قابلیت رقابت را با محصولات خارجی داشته باشد.»
قانون تصمیم
«محمدرضا»، توصیه‌ای به جوان‌ها دارد. او می‌گوید: «در به دست آوردن موفقیت محکم باشید و گام‌هایتان را با اطمینان بردارید. منظور این است که بدانید به دنبال چه چیزی هستید و سپس تصمیم بگیرید. مطمئن باشید تصمیم‌گیری از بی‌تصمیمی بهتر است. هر شروعی با اشتباه همراه است، ولی در این صورت است که اشتباه‌ها شناخته می‌شود و به موفقیت نزدیک می‌شوید. این را بدانید که بزرگترین ناجی زندگی‌تان کسی جز خودتان نیست. بنابراین در ابتدا بخواهید و برای آن تلاش کنید تا به هدف‌تان برسید و بدانید که در زندگی شما حرکت به سمت موفقیت و پیشرفت هنگامی رخ می‌دهد که درآن مورد اطلاعات کامل داشته باشید و تصمیم روشنی بگیرید.»