تلاش برای استقلال بسته بندی

برای خوانندگان ما از کارتن میهن بگویید

من علی قلی حسنی اعظمی هستم و حدود 38 سال در این شرکت مشغول فعالیت هستم. (سال 52-1351) این شرکت دومین کارخانه کارتن سازی در ایران را راه اندازی کرد. اولین کارخانه کارتن سازی در سال 1338 به نام کارتن ایران تاسیس شد. کارتن میهن هم در سال 1341 توسط مرحوم حاج آقا عالی نسب پا به عرصه تولید گذاشت.
در سال 1354 این شرکت بازسازی و نوسازی شد و مکان کارخانه به کیلومتر 17 جاده مخصوص کرج منتقل شد. این کارخانه در زمینی به وسعت 50 هزار متر و با 14 هزار متر سوله تاسیس شد. در سال 1354 ماشین آلات مدرن آن روز خریداری شد.
1973, 1974 ماشین آلات خوب لانگستون امریکا برای مقواسازی و 4 ماشین چاپ انگلیسی به نام سایمون برای کارخانه خریداری شد. این ماشین آلات جزو بهترین های آن سال ها بودند.
بعد از گذشت سی و چند سال ماشین آلات احتیاج به تعمیر, بازسازی و نوسازی داشتند که سال گذشته به همت هیات مدیره جدید شرکت کارتن سازی میهن یک ماشین چاپ چهاررنگ اضافه کردیم.

وضعیت صنعت کارتن سازی در حال حاضرچگونه است؟

کارتن سازی در ایران بسیار رشد کرده است. از سال 1357 حدود 100 واحد کارتن سازی بزرگ در کشور ایجاد شده است. در حال حاضر حدود 108 کارتن سازی که تولید شیت و ورق کارتن دارند، مشغول فعالیت هستند و بیش از 4 هزار واحد به تبدیل کارتن اشتغال دارند. این واحدها شیت را از کارخانجات بزرگ گرفته و عملیات برش, چاپ و ... را انجام می دهند.
غیر از 5، 6 واحدی که یا نوسازی شده اند یا جدید التاسیس هستند، اکثر کارخانجات احتیاج به بازسازی و نوسازی دارند. چون ماشین آلات آنها فرسوده و قدیمی شده اند. لزوم تعویض ماشین آلات وقتی بیشتر خودنمایی می کند که اهمیت صادرات مطرح می‌شود.
تعداد واحدهای عضو انجمن مدیران صنایع ورق و کارتن، 108 واحد است. اینها در مجموع معادل 1 میلیون و 815 هزار تن ظرفیت اسمی دارند و برای فعالیت خود دارای پروانه بهره برداری هستند.
اما طبق آمار و اطلاعات موجود، مصرف کارتن در ایران 700 تا 720 هزار تن است. یعنی یک ظرفیت خالی در داخل داریم. بایستی راهی برای صادرات باز کنیم.
اینجاست که ضرورت وجود ماشین آلات مدرن احساس می شود. درست است که برای تولیدات داخلی هم نیازمند ماشین آلات به روز هستیم ولی با این ظرفیت خالی انگیزه برای دیگر کارخانجات به سمت تعالی و پیشرفت حادث نمی شود.
در حال حاضر واحدهایی هستند که با 40 درصد ظرفیت خالی تولید می کنند. ما از طریق انجمن با دولت و سازمان صنایع، رایزنی هایی انجام داده ایم تا جلوی صدور بی رویه پروانه بهره برداری را بگیرند.

واردات کارتن هم داریم؟ تفاوت کیفیت آنها با تولیدات داخلی چقدر است؟

واردات کارتن در ایران خیلی کم است. شاید 9 یا 10 هزار تن کارتن وارد ایران شود. معمولا ورق کاغذ وارد می شود. همکاران داخلی, تولید ورق کاغذ دارند اما تولیدات آنها دارای کیفیت ورق کاغذ خارجی نیست.
اصرار ما هم همین است که تولید کنندگان ورق کاغذ, کاغذهای خوب و استاندارد را به بازار عرضه کنند و کیفیت خمیر آنها باید افزایش یابد.
در گذشته (قبل از انقلاب) شرکت چوکا به منظور تولید کاغذ کرافت تاسیس شده بود. متاسفانه این تکنولوژی را از دست داده و صرف نمی کند کرافتی تولید کند که دارای خمیر 65 درصد به بالا باشد به همین دلیل ما که مصرف کننده این نوع کاغذ هستیم با مشکل کرافت روبرو شدیم. ما احتیاج به کرافت خوب، مخصوصا برای کارهای صادراتی داریم.
در بازار داخل هم به کرافت خوب نیاز داریم چون برای سردخانه کارتن هایی ساخته می شود که باید دوام داشته باشد.اما اگر کارتن از کاغذ بازیافتی تولید شود حتما کیفیت پایین تری دارد . ظاهرا کاغذهای بازیافتی در 4 مرحله از چرخه تولید خارج می شود و کیفیت خود را از دست می دهد
بیشتر کاغذها در ایران تست لاینر است ولی واردات ما باید کرافت باشد. البته واردات ما کمکی به بازیافتی ها هم هست. وقتی تولید می کنیم, ریزش های کارتن ها ما، آخال های تولید ما، دوباره به کاغذسازی ها بازگشته و وارد چرخه تولید می شود.
دومین مطلب کاغذ فلوتینگ است. خدا را شکر کاغذسازی مازندران در ایران خوب عمل کرد و کیفیت قابل قبولی دارد. خودشان اعلام می کنند که 80 درصد از تولیدات آنها حاصل از خمیر و چوب و... است و 20 درصد آن بازیافتی است.
بعضی از کشورها از خمیر کمتری استفاده می کنند اما چون از تکنولوژی بالاتر سود می برند، کاغذ مرغوب تری را به عنوان خروجی دارا هستند. چین، کره، اتریش و... از درصد بالاتری از خمیر بازیافتی استفاده می کنند ولی با تکنولوژی بالاتر و فرآوری مدرن تر توانسته اند کاغذهای فلوتینگ با کیفیتی را به مشتریان ارائه دهند.

چوب و کاغذ مازندران نمی تواند کرافت تولید کند؟

چوب و کاغذ مازندران اخیرا یک خط تولیدش را که قبلا به روزنامه اختصاص داشت، به تولید کاغذ کرافت اختصاص داده است. این کرافت خوب است اما گرماژ پایینی دارد.
چون خط تولیدشان مربوط به ماشین آلات روزنامه بوده، گرماژ بین 90 تا 120 گرم دارد. کرافت های خوب باید از 125 گرم به بالا باشند. ما، خود واردکننده کاغذ 140 گرمی کرافت هستیم، چون باید دوام داشته باشد. معمولا کرافت 125 گرمی خوب است

چقدر از کاغذ های وارداتی استفاده می شود؟

در ایران حدود 700 تا 720 هزار تن کارتن در سال تولید می شود. 180 هزار تا 200 هزار تن بیشتر که واردات نمی شود. 500 هزار تن در داخل کشور تولید می شود. همین چوکا، کهریزک، مازندران، کاوه، مشهد، اصفهان و مراغه و... هستند که نیاز داخل به کاغذ را تامین می کنند. اینها حدود 500 هزار تن تولید داخل را تامین می کنند ولی به نظر من این کارخانجات کیفیت لازم را ندارند. بیش از 60 درصد فاقد کیفیت مطلوب هستند.
به وزارت صنایع اعلام کرده‌ایم که باید کارتن های تولیدی، استاندارد باشد. وقتی یک کارتن با استاندارد تولید می‌شود که کاغذ استانداردی هم در اختیار داشته باشیم.
یعین هم نیاز است کاغذ تولیدی و هم کاغذ وارداتی دارای استاندارد باشد. امروز تولید کنندگان کارتن نیاز به استاندارد ندارند ولی تعدای از کارتن سازان علاقه مندند که با استاندارد همکاری کنند و دارای استاندارد باشند و شرکت کارتن میهن، در این راستا، ازمهر سال گذشته بود که به استاندارد اجباری دست یافت .


چرا نباید یک کارخانه کرافت حرفه ای داشته باشیم؟

انجمن در آخرین مجمع خود تصمیم گرفت یک شرکت تعاونی تاسیس کند تا این شرکت تعاونی هم یک کاغذسازی با ظرفیت 250 هزارتن تاسیس کند. واقعا احتیاج به تولید کاغذ کرافت خوب در ایران داریم.
با این ماشین آلات فرسوده که در کارخانجات کارتن سازی، نصب است توان رقابت داریم؟
توان رقابت نداریم. دو دلیل هم دارد یکی ظرفیت خالی است و دیگری مساله ماشین آلات فرسوده است. ماشین آلات تولید کنندگان کارتن در ایران به روز نیست.
سال گذشته در صنف، حاشیه سود بیش از 2 تا 4 درصد وجود نداشت. ما هنوز به قیمت سال 90 نرسیده ایم. ما برای خرداد و مهرماه 90 جلسه ای گذاشتیم و قیمتی اعلام کردیم که تا امروز تغییر نکرده است.
بازار کشش افزایش قیمت را ندارد. از این طرف تولید کنندگان کارتن افزایش یافته اند هر کس رفته و پروانه بهره برداری از وزارت صنایع گرفته است. در این 10 سال اخیر شاید 40 واحد اضافه شده است.

فکر می کنم کاغذ مر غوب در راندمان تولید هم اثر گذار است.

بله، اگر از کاغذ مرغوب استفاده نشود، نمی توانیم از سرعت ماشین به طور مطلوب استفاده کنیم چون پارگی ایجاد می کند.
وقتی یک لایه از کاغذ در ورق 3 یا 5 لایه پاره می شود تا کنترل مناسب در این سرعت تولید انجام شود، 30 تا 40 متر تبدیل به ضایعات می شود.
در ضمن این کاغذهای نامرغوب بریدگی هایی در خور دارند که این ها علامت گذاری نشده و مشکلاتی ایجاد می کند.
البته مازندران و چوکا در رابطه با این مساله همکاری های خوبی با انجمن داشته اند اما وقتی ضایعات کارتن سازی بین 8 تا 12 درصد می شود باید فکری اساسی در این رابطه کرد.
بسیاری از دوستان که به تازگی وارد کار تولید کارتن شده اند، به من بارها گفته اند که نمی دانستیم با چنین مخاطراتی روبرو هستیم به همین خاطر از وزارت صنایع درخواست کردیم کسانی که می خواهند وارد کار کارتن سازی شوند، ابتدا برای مشاوره به انجمن مدیران صنایع ورق و کارتن مراجعه کنند و ما اطلاعاتی را در اختیارشان قرار دهیم.
هر چقدر قیمت کاغذ بالا رود، هر چقدر حاشیه سود پایین بیاید، مشکلات عدیده ای به وجود می آید, یعنی نه می توانیم به بازسازی و نوسازی دستگاه ها اقدام کنیم و نه می توانیم سهام‌داران را به کمک مجموعه ترغیب کنیم.

نیازهای اساسی صنعت کارتن سازی ما چیست؟

اول نیاز ما از نظر مواد اولیه کاغذ کرافت است. کمک دولت برای بازسازی و نوسازی می تواند به عنوان دومین نیاز موثر باشد.

چطور توانستید در سال 1973 , 1974 دستگاه های امریکایی و انگلیسی بیاورند اما الان نمی توانید، چه تفاوت هایی بین آن سال ها و این روزها بود؟

آن زمان نرخ دلار خیلی پایین بود. دلار 7 تومان بود.
الان یک ماشین مقواسازی مدرن بالای 7 میلیون دلار است. آیا ما توان خرید آن را داریم؟ واقعا نداریم. ادامه حیات ما بسته به کمک دولت است.

چقدر صنعت ماشین سازی ما در بخش کارتن سازی به سمت ماشین آلات چینی رفته است؟

درصد آن را نمی دانم ولی در این 10 سال اخیر ماشین آلات بسیاری از کره, چین و تایوان وارد کشور شده است. این ماشین آلات کیفت ماشین آلات اروپایی را ندارند.
ماشین آلات آسیای جنوب شرقی دوامی بیشتر از چند سال ندارند.

صنعت ماشین سازی داخلی را چگونه می بینید؟

ماشین سازی داخلی کپی برداری است. اینها هم با مشکلات متعدد روبرو هستند. وقتی ماشین ارزان قیمت چینی وارد کشور می شود، خریدار رغبتی به خرید ماشین آلات ایرانی پیدا نمی کند.
چند نفر از تولید کنندگان داخلی هستند که ماشین آلات با کیفیتی می سازند اما در این بازار آشفته آنها هم سردرگم شده‌اند.
 

شما خودتان چقدر به ماشین آلات ایرانی اعتقاد دارید؟

من از ماشین آلات داخلی استفاده کرده ام و از آن راضی هستم. اینها بی اشکال نیستند اما قطعات آنها در داخل موجود است.

چین و ترکیه در صادرات ما نقشی دارند؟

چون کارتن سبک و حجیم است کرایه حمل بالایی دارد. اینکه چرا کارتن از چین وارد ایران نمی شود دلیلش حجیم بودن و کرایه حمل بالای آن است. واردات کارتن از چین به صرفه نیست وگر نه بازار را به دست می گرفتند. ما امروز برای عراق، افغانستان، آذربایجان، ترکمنستان و ... کارتن فرستاده ایم. کارتن ها را یا به صورت شیت می دهیم یا محصولات مصرفی چون شوینده ها، خوراکی ها و.... را به وسیله کارتن به این کشورها صادر می کنیم.

چرا خیلی از محصولاتی که با کارتن و مقوا بسته بندی می شد امروز پلاستیکی شده اند؟

بخاطر همین مشکلاتی است که گفتم. در اروپا و آمریکا آب معدنی و اکثر نوشیدنی ها در کارتن بسته‌بندی می‌شود چون بهداشتی تر است.

از کارتن سازی در ترکیه نگفتید، تحولات کارتن سازی در ترکیه را چگونه ارزیابی می کنید؟

در ده سال اخیر چند بار به ترکیه رفته ام و از کارتن سازی های آنان بازدید کرده ام. آنها رشد خوبی داشته اند. در گذشته از ماشین آلات خودشان برای تولید استفاده می کردند. اما امروز شاهد مدرن شدن خطوط تولیدشان هستیم. شاید از 10 کارخانه کارتن سازی در ترکیه بازدید کرده ام و به شما می گویم که بیشتر از 6 کارتن ساز ترک, از این 10 کارتن ساز از دستگاه ها و ماشین آلات اروپایی استفاده می کردند.
شاید از نظر مساحت و یا متراژ کارخانجات در اندازه کارخانجات ما نبودند اما تولیدات با کیفیت و قابل توجهی داشتند.

چند سوال هم در مورد نمایشگاه چاپ و بسته بندی دارم. شما مدیر عامل انجمن صنایع ورق و کارتن هم هستید.

 چطور شد بعد از چند سال غیبت دوباره در این دوره فعال شدید؟

باید توضیح کامل مرا بشنوید. امسال دوره نوزدهم نمایشگاه چاپ و بسته بندی برگزار می شود. ما تا دوره یازدهم در نمایشگاه حضور داشتیم. در دوره دوازدهم با مشکل روبرو شدیم. این سوال را از خودمان کردیم که جایگاه ما در این نمایشگاه کجاست؟ چطور ما با چاپخانه داران، صحافان و لیتوگرافان نشسته ایم و همکاری می کنیم. کار ما صنعت است. در صنعت کارتن سازی فعال هستیم. چاپخانه داران کار صنعتی نمی کنند و خدماتی هستند.
در دوره دوزادهم با این سوال روبرو بودیم که چرا مسوولین وزارت ارشاد به نمایشگاه می آیند و مسولان وزارت صنایع در نمایشگاه غایب هستند. نهایتا در دوره دوازدهم با این ها کنار آمدیم و در نمایشگاه شرکت کردیم. چند نفر از دوستان هم در نمایشگاه شرکت نکردند.
دردوره سیزدهم با آنها به گفت و گو نشستیم. گفتیم ما با شما ارتباطی نداریم و می خواهیم خودمان نمایشگاهی برگزار کنیم. نامه نگاری های ما هم از همان زمان شروع شد و درخواست مان را برای برگزاری نمایشگاه به مسوولان ارائه کردیم.
به ما گفتند چاپ و بسته بندی را نمی شود از هم جدا کرد. به ارگان های مختلفی چون وزارت بازرگانی، وزارت صنایع و ..... نامه دادیم که نمی خواهیم با این ها باشیم. گفتیم اینها خدماتی هستند و ما صنعتی هستیم. متولی کار ما وزارت صنایع است. وقتی ما وزیر صنایع داریم باید ایشان به افتتاحیه نمایشگاه ما بیایند. گفتند امسال گذشت، سال دیگر بررسی می کنیم.
در دوره چهاردهم اعلام کردیم تا زمانی که جواب روشنی نگیریم در نمایشگاه شرکت نمی کنیم.
رفتیم با چوب و کاغذ و تجهیزات وابسته صحبت کردیم و گفتیم نمایشگاهی با عنوان چوب، کاغذ، کارتن و تجهیزات وابسته برگزار کنید. با یکی از دوستان بابت این مساله صحبت کردیم و اولین دوره این نمایشگاه را برگزار کرد که ناموفق بود. خودمان هم شرمنده شدیم.
در دوره چهاردهم، آن زمستان سرد با نمایشگاه چاپ و بسته بندی هم زمان شد. رفتیم به آقایان گفتیم سال دیگر با ادامه این روند نمایشگاه را تحریم می کنیم. به سخنان ما اهمیتی ندادند و ما دوره پانزدهم را تشرکت نمی کنیم .

 دوره شانزدهم پیش ما آمدند و گفتند چرا شرکت نمی کنید؟

گفتیم هوا سرد است و فصل برگزاری نمایشگاه مناسب نیست. به هر حال فصل برگزاری تغییر کرده است.
فاصله نمایشگاه قبلی با دوره جدید 6 ماه بوده و ممکن است ضعیف تر از گذشته باشد. دلیل شرکت ما در نمایشگاه حسن نیتی بود که سال گذشته از اینها دیده بودیم. امسال امیدوارم دو طرف راضی باشند ولی من امیدوار نیستم.
اصلا برگزار کننده نمایشگاه چاپ و بسته بندی را چقدر مناسب برگزاری چنین نمایشگاه می دانید؟
اصلا مناسب نمی دانیم. صنف کارتن سازی آنها را مناسب برگزاری نمایشگاه نمی دانند ولی چون به تنهایی نمی توانیم کاری انجام دهیم و آقایان هم موافقت نکردند که به ما به صورت مجزا، مجوز دهند، به ناچار زیر چتر اینها هستیم.

 منبع : مجله  فناوری  و توسعه  صنعت بسته بندی