صنعت کاغذ شرایط سختی در تامین منابع کاغذسازی دارد

به گزارش خبرگزاری فارس از شهرستان سوادکوه، در کارگاه چهار روزه تخصصی آموزشی شیمی پایانه «تر» کاغذسازی که به میزبانی پارک علمی فناوری پردیس شهید بهشتی واحد زیراب سوادکوه از 10 تا 13 بهمن ماه با حضور اساتید، دانشجویان و صنعتگرا برگزار شد، مسائل مختلف شرایط مختلف تولید کاغذ و مسائل فنی و شیمیایی آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

* صنعت کاغذ شرایط سختی در تامین منابع کاغذسازی دارد
پرفسور «مارتین هیوبی» استاد تمام دانشگاه کارولینای جنوبی آمریکا و چهره شاخص علمی کاغذ جهان در حاشیه کارگاه چهار روزه تخصصی آموزشی شیمی پایانه تر کاغذسازی که به میزبانی پارک علمی فناوری پردیس شهید بهشتی واحد زیراب سوادکوه برگزار شد در گفت‌وگو با خبرنگار فارس سوادکوه با بیان این مطلب که با توجه به کمبود منابع جنگلی به عنوان مهم‌ترین منبع تولید کاغذ، استفاده از منابع دیگر مانند بازیافت کاغذ، الیاف گیاهی و ... نیز مورد توجه است، گفت: کیفیت کاغذ و دانش و معلومات دست‌اندرکاران صنعت کاغذ از مهم‌ترین دغدغه‌های ماست.
‌وی افزایش سطح عمومی دانش این صنعت، آینده‌نگری و استفاده از منابع دیگر را از اهداف این کارگاه تخصصی ذکر کرد و افزود: در حال حاضر صنعت کاغذ شرایط سختی را به‌ دلیل منابع تامین مواد اولیه آن و سرمایه‌بر بودن این صنعت در پیش رو دارد که همراهی و همگامی صنعت و دانشگاه می‌تواند راهگشای آن باشد.
پرفسور هیوبی در پاسخ به این سؤال خبرنگار فارس که با توجه به وجود دنیای مجازی در رایانه و اینترنت و توجه به آن در جوامع، شاهد جایگزینی آن با صنعت کاغذ هستیم، افزود: من ناشر یک مجله تخصصی صنعت کاغذ به‌صورت مجازی هستم ولی علاقه‌مندی مردم به چاپ و نشر آن همچنان باقی است و آن را مکمل بخش مجازی قلمداد می‌کنند.
وی برگزاری این کارگاه تخصصی را گام مهمی در ارتقای وضعیت صنعت کاغذ و نزدیک کردن صنعت و دانشگاه ذکر کرد و نحوه سؤالات بیان شده و شوق آموختن توسط دانشجویان اساتید و محققان و نمایندگان صنایع را دلیلی به موفق بودن این کارگاه تخصصی ذکر کرد.


* پردیس سوادکوه تا 10 سال آینده به قطب مطالعات صنایع کاغذ تبدیل می‌شود
رئیس کارگاه چهار روزه تخصصی آموزشی شیمی پایانه «تر» کاغذسازی و مدیر پارک علمی فناوری پردیس بهشتی واحد زیراب سوادکوه نیز در حاشیه این کارگاه در گفت‌وگو با فارس با تاکید بر اینکه آزمایشگاه خمیر و کاغذ و صنایع سلولزی این واحد علمی در کشور بی‌نظیر است، گفت: دانشجویان مختلفی با استفاده از این آزمایشگاه و آزمایشگاه بیو تکنولوژی و آزمایشگاه فناوری نوین و آزمایشگاه شیمی لیگنوسلولز به تحقیق می‌پردازند.
حسین کرمانیان با اشاره به اینکه پرفسور هیوبی از چهره‌های شاخص کاغذ در جهان است، گفت: استراتژِی توسعه صنایع سلولزی استان مازندران را تهیه و تدوین کرده‌ایم تا با استفاده از استعدادهای موجود به اهداف توسعه دست یابیم.
وی با تشکر از همکاری معاونت گسترش صنایع و معادن و مسئولان آن گفت: برای صنعت کاغذ باید مشکلات را رفع و ظرفیت‌های جدید ایجاد کرد.
رئیس کارگاه تخصصی آموزشی شیمی پایانه تر کاغذسازی با اشاره به این مطلب که سرمایه‌گذاری در صنعت کاغذ، صنعت چاپ و بسته‌بندی مورد نظر ماست، گفت: پردیس بهشتی زیراب در سوادکوه در طول 10 سال آینده به قطب مطالعات و پژوهش‌های علمی صنایع چاپ و بسته‌بندی و کاغذ تبدیل می‌شود.
کرمانیان با بیان این مطلب که حضور بیش از 25 واحد صنعتی و علمی در این کارگاه تخصصی بیانگر علاقه‌مندی به مباحث مربور به این صنعت است، گفت: صنعت با کمک و یاری به واحد‌های علمی می‌توانند دانشگاه‌ها را در دستیابی به اهداف علمی و تئوری کمک شایانی کنند و دانشگاه‌ها نیز واحد‌های صنعتی را در دستیابی به اهدافشان یاری رسانند.


* صنعت کاغذ نیاز به تخصص بیشتر دارد
دبیر کارگاه تخصصی آموزشی شیمی پایانه تر در کاغذ سازی و متخصص تکنولوژی تولید خمیر و کاغذ و عضو هئیت علمی پارک فناوری پردیس بهشتی زیراب با تاکید بر اینکه صنعت کاغذ نیاز به تخصص بیشتر دارد و مباحث علمی از احتیاجات ضروری این صنعت است، گفت: صنعت کاغذ باید با ارتباط سازمان یافته‌تر با مراکز علمی برای توسعه پایدارتر گام بردارد.
امید رمضانی با تقدیر از حضور پرفسور هیوبی و اساتید دیگر به‌نام این رشته در این کارگاه تخصصی گفت: عناوین مباحث چهار روزه این کارگاه، بهبود مقاومت خشک و مقاومت تر کاغذ، ارزیابی میزان ماندگاری و زمان آبگیری، آنالیز مواد چسبناک مزاحم و منشا آنها و راهکارهای صرفه‌جویی هزینه شیمی پایانه‌تر ذکر کرد.
وی پارک علمی تحقیقاتی دانشگاه شهیبد بهشتی (گروه فناوری تولید سلولز و کاغذ) را مجری برگزاری این کارگاه ذکر کرد و افزود: تعامل و همراهی اساتید و محققان، دانشجویان و صنعتگران می‌تواند نوید روشنی برای توسعه صنعت کاغذ باشد.


* 2 درصد اقتصاد جهانی مربوط به صنعت کاغذ است
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان که دکتری تکنولوژی کاغذ را از دانشگاه واشنگتن دریافت کرده است و سابقه سه دهه فعالیت‌های آموزشی و تحقیقاتی در دانشگاه‌های مختلف کشور را در کارنامه دارد با اشاره به این مطلب که دو درصد اقتصاد جهانی مربوط به صنعت کاغذ است، گفت: کاغذ نقش مهمی در عرصه‌های فرهنگی، صنعتی، بهداشتی و ایجاد اشتغال دارد.
حسین رسالتی میزان تولید جهانی را بیش از 400 میلیون تن بیان کرد و افزود: کشور ما تنها حدود 700 هزار تن تولید کاغذ تولید می‌کند و مصرف آن بیش از یک میلیون و 300 هزار تن است.
رسالتی مصرف سرانه جهانی را 55 کیلوگرم برای هر نفر ذکر کرد و افزود: مصرف سرانه ایران کمتر از 20 کیلوگرم است.
وی چین را با تولید 80 میلیون تن کاغذ بزرگ‌ترین تولیدکننده کاغذ در جهان ذکر کرد و گفت: کشورهای آمریکا، فنلاند، اندونزی، سوئد و روسیه از تولیدکنندگان بزرگ کاغذ در جهان هستند.
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان استفاده از کاغذ دست‌ساز را 100 سال قبل از میلاد با سرعت 20 متر در دقیقه و با عرض نیم متر ذکر کرد و گفت: کاغد صنعتی (تولید انبوه توسط ماشین و به‌صورت پیوسته) از اوایل قرن 19 بوده است که امروزه شاهد سرعت تولید کاغذ بیش از 2 هزار متر در دقیقه و با عرض بیش از 11 متر هستیم.
وی استفاده از جنگل‌های شمال را به‌دلیل شرایط زیستی و لزوم محافظت از گونه‌های آن را برای استفاده در صنعت کاغذ احتیاط آمیز توصیف کرد و گفت: توسعه زراعت چوب، توسعه بازیافت و استفاده از ضایعات کشاورزی را از راهکارهای توسعه منابع تولید کاغذ در کشور دانست.


* ایران برای رهایی از واردات کاغذ باید بسترهای مناسبی را فراهم آورد
مدرس صنایع چوب و کاغذ دانشگاه‌های کشور با بیان این مطلب که ایران کشوری خشک است، گفت: نبود چوب مناسب برای صنعت کاغذ در کشور لزوم بهره‌مندی از سایر منابع تولید کاغذ را ضروری می‌سازد.
احمد جهان لیتباری با تاکید بر اینکه صنعت کاغذ هزینه‌بر است، افزود: استقرار صنایع جانبی در کنار مواد اولیه تولید کاغذ (در مزارع نیشکر برای استفاده از تفاله‌های آن و یا الیاف دیگر) باید مورد توجه قرار گیرد.
جهان لیتباری به بازگشت تا 30 درصدی سرمایه در صنعت کاغذ اشاره کرد و گفت: افزایش حدود 40 درصدی قیمت کاغذ در 25 سال اخیر بیانگر اقتصادی بودن آن است و تلاش در این عرصه برای تولید ناخالص داخلی وظیفه‌ای ملی است.
وی بر لزوم استفاده از تفاله نیشکر و کاه و گلش برای تولید کاغذ اشاره کرد و گفت: صنعت کاغذ، صنعتی استراتژیک است و کشور ما برای رهایی از واردات کاغذ باید بسترهای مناسبی را فراهم آورد.
وی پایانه تر کاغذ (مرحله خیس قببل از تولید کاغذ که در ماشین تولید کاغذ قرار دارد) را از تعیین کننده‌ترین بخش‌های تولید کاغذ ذکر کرد و گفت: حضور چهره برجسته صنعت کاغذ در این کارگاه و حضور علاقه‌مندان در آن بیانگر موفقیت کارگاه چهار روزه تخصصی آموزشی شیمی پایانه تر کاغذسازی که به میزبانی پارک علمی فناوری پردیس شهید بهشتی واحد زیراب سوادکوه است.


* کاغذ هیچگاه جایگاه خود را از دست نمی‌دهد
دانشجوی کارشناسی ارشد صنایع خمیر کاغذ گروه مهندسی سلولزی کاغذ دانشکده مهندسی فناوری نوین دانشگاه پردیس بهشتی زیراب و مسئول هماهنگی و کنترل کارگاه تخصصی پایانه تر کاغذ نیز با اشاره به کمبود منابع تولید کاغذ در کشور گفت: استفاده از تکنولوژی بازیافت در کاغذ به‌دلیل استفاده چند باره از آن می‌تواند راه مناسبی برای توسعه این صنعت در کشور باشد.
هادی اشتری با بیان این مطلب که جنگل‌های کشور به دلیل ذخیره ژنتیکی گزینه به صرفه‌ای برای صنعت کاغذ نیستند، گفت: روی آوری به درختان سریع الرشد مانند اکالیپتوس، پالونیا، صنوبر و ... موجب توانمندتر شدن منابع تولید کاغذ می‌شود.
وی به صادرات کاغذ به عنوان منبع مناسبی برای کشورها ذکر کرد و گفت: فنلاند از صادرات کاغذ درآمدهای قابل توجهی کسب کرده است.
اشتری به جایگاه ضعیف ایران در آمارهای صنعت کاغذ در کشور اشاره کرد و گفت: استفاده از (تفاله نیشگر)، کاه و گلش برنج و کاه گندم و ساقه کلزا و منابع لیگنو سلولزی (سلولز ماده تشکیل دهنده الیاف چوبی است) می‌تواند راهکار مناسبی برای تامین منابع این صنعت باشد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه کاغذ هیچگاه جایگاه خود را از دست نمی‌دهد، گفت: برای کاغذ هر روزه جایگاه‌های جدیدی تعیین می‌شود و به قول یک محقق جهانی جهان آینده، جهان کاغذ است.
وی هدف اصلی گارگاه تخصصی را به روزرسانی دانش خمیر و کاغذ کشور و ایجاد تعامل نزدیک بین صنعت و دانشگاه ذکر کرد و افزود: ایجاد فضای پرسش و پاسخ و اظهار نظر دکتر رسالتی همگام با پرفسور هیوبی و اشتیاق حاضران بیانگر این است که حداقل آشنایی صنعت و واحد‌های علمی از دیدگاه‌های طرفین می‌تواند بستر شناخت توانمندی‌ها و رفع موانع باشد.


* با بازیافت کاغذ شاهد توسعه صنعت کاغذ هستیم
مدیر آموزش گروه صنایع کاغذ پارس خوزستان و مدرس دانشگاه و دارای سابقه 18 ساله در صنعت خمیر کاغذ نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به این مطلب که گروه صنایع کاغذ پارس خوزستان نخستین کارخانه چاپ و تحریر کشور با استفاده از تفاله نیشکر که از الیاف غیر چوبی با ارزش افزوده بالاست، گفت: در حال حاضر 2 میلیون و 500 هزار تن تفاله نیشکر در کشور تولید می‌شود که بخش زیادی از آن به‌دلیل نبود کارخانه کاغذسازی سوزانده می‌شود.
عادل صفی‌زاده به حمایت‌های دولت از این بخش اشاره کرد و افزود: امسال بیش از 40 هزار تن تولید داشته‌ایم و حدود 650 نفر نیز در حال حاضر در این واحد صنعتی مشغول فعالیتند و در صورت حمایت بیشتر از گروه صنایع کاغذ پارس خوزستان شاهد افزایش قابل توجه کمیت و کیفیت فعالیت هستیم.
صفی‌زاده با تاکید بر لزوم فرهنگ‌سازی تفکیک زباله از مبدع گفت: با بازیافت کاغذ در کارخانه‌هایی با تکنولوژی نوین شاهد توسعه صنعت کاغذ هستیم.
مدیر آموزش گروه صنایع کاغذ پارس خوزستان به تاسیس دانشکده فنی و کاربردی با محوریت کاغذ در این شرکت اشاره کرد و افزود: زمین و ساختمان و متخصص این رشته آماده شده است.
وی برگزاری این کارگاه را بیانگر نزدیگی علم و صنعت ذکر کرد و افزود: فاصله بین صنعت و دانشگاه از مقتضیات دوران گذار است و ایجاد این تعامل که در این کارگاه تخصصی وجود داشت دلیلی بر نزدیکی آن دو هست.


* کاغذ و مقدار استفاده از آن بیانگر پیشرفت فرهنگی جوامع است
دانشجوی کارشناس ارشد صنایع چوب و کاغذ گرایش خمیر و کاغذ دانشگاه پردیس بهشتی زیراب نیز با بیان این مطلب که انسان‌ها از صبح (رختخواب) تا هنگام مرگ (تابوت) با چوب در ارتباط هستند، گفت: کاغذ و نحوه و مقدار استفاده از آن بیانگر توسعه و پیشرفت فرهنگی جوامع است.
محمدامین عندلیبیان استفاده از جنگل برای تولید کاغذ را در کشور نامناسب ارزیابی کرد و گفت: در برخی از کشورها تا بیش از 90 درصد کاغذهای خود را بازیافت می‌کنند و ما با ورود جدی‌تر به بحث بازیافت می‌توانیم موجب تحول در صنعت کاغذ را فراهم آوریم.
وی با انتقاد از اینکه در کشور ما عموما از کاغذ باطله برای کارتن کفش، شیرینی و تخم مرغ استفاده می‌شود و به نوعی به زباله غیرقابل تفکیک‌پذیر تبدیل می‌شود، گفت: برای توسعه صنعت کاغذ باید تکنولوژی کاغذ و تحریر در کشور توسعه یابد.


* حمایت از صنایع بازیافت موجب اشتغالزایی می‌شود
یک استاد دانشگاه نیز در حاشیه کارگاه تخصصی آموزشی شیمی پایانه تر کاغذ‌سازی که به میزبانی پارک علمی فناوری پردیس شهید بهشتی واحد زیراب سوادکوه برگزار شد در گفت‌وگو با خبرنگار فارس وضعیت ایران را از لحاظ تولید و مصرف کمتر از استاندارد جهانی ذکر کرد و افزود: به‌دلیل کمبود منابع جنگل در کشور روی آوردن به بازیافت کاغذ به عنوان در دسترس‌ترین روش به همراه تولید الیاف باید مد نظر قرار گیرد.
حسین جلالی ترشیزی خواستار بها دادن به واحد‌های بازیافتی در کشور شد و افزود: در طرح هدفمند سازی یارانه‌ها واحدهای صنعتی تولید کاغذ نیاز به حمایت بیشتری دارند.
وی با بیان این مطلب که استفاده از کاه و گلش و مواد دیگر گیاهی در صنعت کاغذ باصرفه‌تر و قابل توجیه‌دار بودن در سایر موارد است، گفت: حمایت از بازسازی و توسعه صنایع بازیافت علاوه بر تامین نیازهای داخلی موجب اشتغالزایی نیز می‌شود.
ترشیزی کارگاه تخصصی آموزشی شیمی پایانه ‌تر کاغذسازی را از موفق‌ترین کارگاه‌های برگزار شده در دانشگاه‌ها با موضوع کاغذ ذکر کرد و گفت: خروجی این کارگاه را می‌توان در انعقاد قراردادهایی توسط واحدهای علمی با صنایع مرتبط و به روز شدن مباحث مربوط به کاغذ مشاهده می کنیم.


* مهم‌ترین دلیل فاصله صنعت و دانشگاه وارداتی بودن صنعت و تکنولوژی است
کارشناس فرآیند شرکت لطیف هشتگرد در بخش جوهرزدایی و خمیر بازیافتی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به اینکه شرکت لطیف از سال 1372 آغاز به کار کرد و از سال 1378 مورد بازسازی و بهینه سازی قرار گرفت، افزود: این شرکت از تولیدکنندگان دستمال کاغذی، حوله یک‌بار مصرف و کاغذ توالت است.
حسین حجاجی خوراک مصرفی شرکت را کاغذ اداری که از چرخه مصرف ادارات خارج شده‌اند ذکر کرد و گفت: شرکت لطیف تنها کارخانه‌ای است که از کاغذ بازیافتی در تیشو استفاده می‌کند و مدرن‌ترین تجهیزات جهانی و کنترل کامپیوتری سیستم را نیز داراست.
‌حجاجی به تولید روزانه 58 تن و اشتغالزایی 200 نفر به‌طور مستقیم در این شرکت اشاره کرد و افزود: حساس‌ترین جوهرزدایی مربوط به تیشو است و هرچند این صنعت هزینه‌بر است ولی با استفاده از راهکارهای علمی و بهره‌مندی از تجهیزات مدرن شاهد بازگشت سرمایه و توجیه دار بودن اقتصادی آن هستیم.
وی مهم‌ترین دلیل فاصله صنعت و دانشگاه را وارداتی بودن صنعت و تکنولوژی و عدم نیاز به تحقیقات پایه‌ای دانست و افزود: در سال‌های گذشته با توجه به خودکفایی در بخش‌های مختلف و توانمندی در انرژی هسته‌ای و تاثیر آن در صنایع به نوعی استقلال و خودکفایی دست یافته‌ایم و صنعت اندک اندک به این نتیجه رسیده است که با نزدیکی به دانشگاه بسیاری از موانع پیش رو حل می‌شود، هرچند دانشگاه نیز باید با توجه به واقعیات صنعتی و حضور در شرکت‌ها و کارخانجات به مسائل مختلف آن پی ببرند.
حجاجی خواستار برگزاری برخی کلاس‌های دانشگاهی در شرکت‌ها و کارخانجات شد و گفت: شرکت ما علاقه‌مند به افزایش کیفیت و تولید و سوددهی است و تصمیم گرفته است از اطلاعات روز دنیا استفاده کند.