· انگیزه اصلی برادران آل طه برای ورود به صنعت ساخت ماشین آلات چاپ چه بوده است؟
نیاز مبرم تولیدکنندگان به ماشین الات چاپ سیلک یکی از مهم ترین انگیزه های ما برای ورود به صنعت ساخت ماشین آلات چاپ بوده است. بیست سال پیش این ماشین آلات به میزان زیادی به کشور وارد می شد و نمونه ای از تولید آن در داخل وجود نداشت. به هر صورت به دلیل نیاز بسیار به این ماشین آلات و مشکلات واردات آن و همچنین هدف کاهش ارزبری ، در این حوزه گام نهادیم و در همان زمان با کمک وزیر وقت صنایع، آقای نعمت زاده توانستیم به ساخت ماشین الات چپ بپردازیم. امروزه چنین دستگاه های با کیفیت مطلوب و قیمت مناسب و به موقع در اختیار تولید کنندگان قرار می گیرد. در این مسیر به سرعت به نقطه های اوج دست یافتیم و توانستیم با کیفیت بالا و قیمت مناسب، جوابگوی مشتریان باشیم. ما برخلاف گذشته که وارد کننده ماشین آلات بودیم، امروز صادر کننده آن هستیم.
البته تولید همیشه مشکلات خاص خود را داشته و دارد. به طور کلی یکی از مسائل مهم تولید کنندگان، قوانین عمومی تعریف شده برای آنهاست. در حال حاضر قوانین را تا حدی به نفع تولید کننده نیست. اگر بتوانیم این قوانین را تا حدی به نفع تولید کننده تغییر دهیم شرایط بسیار مساعد خواهد شد، زیرا تولید صنعتی در ایران فضای پیشرفت بسیار زیادی دارد. در واقع همه امکانات برای توسعه صنعتی فراهم است به جز موانع و درگیری با قوانین که مشکل اصلی ماست و باعث می شود نتوانیم تولیدات را با قیمت ایده آل تهیه و عرضه نماییم.
· قوانین عمومی در کنار این موانع چه امتیازاتی برای شما تولید کنندگان صنعتی قائل است؟
امتیازاتی در این زمینه وجود دارد، اما ورود به مسیر دریافت و استفاده از آنها آن قدر سختی و مسائل حاشیه ای دارد که موجب انصراف متقاضی می شود. برای مثال شرکت ما در این مدت هیچ گاه نتوانسته ارز مرجع یا دولتی استفاده کند. در زمینه حمایت های مالی هم قوانین بایستی تا حدی اصلاح شوند.
به این ترتیب که وام ها با سود کمتری به تولید کنندگان داده شود و یا برای شرکت در نمایشگاه های خارجی تسهیلاتی در نظر گرفته شود. در گذشته وزارت توسعه صادرات 30 تا 40 درصد از هزینه شرکت در نمایشگاه ها را به شرکت کنندگان باز می گرداند اما امروز همین کمک ها را هم حذف کرده اند. بنابراین وقتی یک تولید کننده بخواهد محصولات خود را در دیگر کشورها عرضه کند ممکن است توان اقتصادی حضور در نمایشگاه ها را نداشته باشد که اغلب این گونه است و کمپانی ها پس از برآورد هزینه ی شرکت در نمایشگاه ، عقب گرد می کنند. این نکته بسیار منفی است و تاثیر مستقیم بر صادرات دارد. برای رسیدگی به این مسائل می توان به راحتی کشورهای دیگر را الگو قرار داد. برای مثال بیست سال پیش که در نمایشگاه های بین المللی شرکت می کردیم خبری از تولیدکنندگان ترکیه ای نبود. اکنون در نمایشگاه هایی مانند فسپا، دروپا و دیگر نمایشگاه های بزرگ چاپ دنیا، یک یا دو سالن تنها به کشور ترکیه اختصاص داده می شود و تولیدکنندگانش با بهترین شرایط حضور می یابند. زمانی که با آنها وارد گفتگو می شویم می بینیم حمایت های دولتی فراوانی را پشت سر خود دارند. چنانچه این حمایت ها در ایران هم وجود داشته باشد نیروها وفعالان زیادی می توانند تولید صنعتی کشور را به رده های بالاتری برسانند.
· ماشین آلات چاپ ساخت ایران چه پارامترهایی در برابر ماشین های وارداتی دارند؟
مهم ترین پارامترعلاوه بر قیمت مناسب این است که وقتی یک تولید کننده دستگاه های خود را با کیفیت مطلوب و بالاترین حد استاندارد به مشتریان عرضه می کند؛ در کنار آن می تواند خدمات، ضمانت و پشتیبانی بسیار بهتر و ارزانتری نسبت به کمپانی های خارجی ارائه دهد.
· آیا تولیدات شرکت سپاس توان رقابت با محصولات خارجی مشابه خود را دارند؟
صد درصد. به عنوان مثال ما بازار فروش کشور چین را در منطقه امارات تقریبا از بین برده ایم و تمام بازار امارات از ایران تغذیه می شود. در برخی دیگر از کشورهای منطقه مانند ارمنستان، ازبکستان، ترکمنستان و عراق نیز قیمت تولیدات ما زیر قیمت نمونه های چینی است، اما استانداردمان در حد استاندارد اروپاست. منظور از این استانداردهای قطعات است. برای مثال یک شرکت چینی نمی تواند با استفاده از قطعات آلمانی، قیمت مناسبی برای محصولات خود بیابد، درحالی که قطعات مهم و اصلی ماشین آلات سپاس از بهترین بندهای اروپا تامین و به این ترتیب عملکرد مداوم این ماشین آلات از این طریق تضمین می شود. ما مشتریانی داریم که 15 سال است با این ماشین ها کار می کنند و یک بار هم برای تعمیرات به شرکت مراجعه نکرده اند.
· چه مقدار از قطعات ماشین آلات سپاس در داخل ساخته می شود؟
در حال حاضر به غیر از 20 درصد از قطعات اصلی، باقی قطعات وارداتی هم در ایران ساخته می شوند اما گارانتی و پشتیبانی لازم را ندارند.
بنابراین ما به دلیل نیاز مبرم به مرغوبیت مواد و قطعات، تعدادی از آنها را از اروپا تامین می کنیم.
· شما با این تفاسیر رویکرد چاپخانه داران ایرانی را به خرید ماشین آلات تولید داخل را چه طور ارزیابی می کنید؟
این رویکرد بسیار مثبت است . ما نیز در پاسخگویی به نیاز مشتریان خود تاکنون موفق بوده ایم و از این پس نیز به همین صورت خواهد بود. البته مشتریان هم عِرق خرید محصولات ایرانی را دارند و ما هم باید به این خواسته احترام بگذاریم و محصولی ارائه دهیم که دیدگاه آنها پایدار بماند.
· آیا با توجه به زیر ساخت های صنعتی موجود، توسعه شرکت و ساخت ماشین آلات متنوع را در نظر دارید؟
بله، اما نه با شرایط کنونی. اگر بحث قوانین تا حدی تغییر یابد و از تولید کننده حمایت شود ما نیز بسیار راغب خواهیم بود و حتماً ظرفیت و امکان توسعه را خواهیم داشت. ما هر دوره تنها شرکت کننده ی ایرانی در بخش ماشین آلات چاپ در نمایشگاه اروپا هستیم و تمام هزینه آن بر دوش خودمان است. حتی در حد تهیه ارز دولتی هم حمایتی دریافت نکرده ایم، چه برسد به حمایت های دیگر. این موارد یک صنعتگر و سرمایه گذار را دلسرد می کند و باعث می شود با وجود نگاه امیدوار به آینده، لنگ لنگان مسیر خود را طی کند.
· با همه این تفاسیر، حضور خود در نمایشگاه های بین المللی را چگونه ارزیابی می کنید؟
بسیار خوب. ما هر سال در 4 تا 5 نمایشگاه خارجی مانند عرب پلاست، چاپ امارات، فسپا، دروپا و برخی دیگر و همچنین نمایشگاه هایی در عربستان، ارمنستان و اربیل عراق شرکت می کنیم. اما در این بین در نمایشگاه بین المللی چاپ و بسته بندی تهران به دلیل عدم هماهنگی های لازم و شرایط نامناسب آن با بی میلی و از سر اجبار شرکت می کنیم. از آنجایی که بیشترین بخش تولید شرکت سپاس صادراتی است، حضورمان در نمایشگاه های خارجی بسیار مفیدتر بوده است.
· کدام کشورها بازار فروش شما را تشکیل می دهند؟
بیشترین صادرات ماشین آلات ما به کشورهای منطقه مانند؛ عراق، ترکمنستان، ارمنستان، ازبکستان و به ویژه امارات است. تا حدی هم به اروپا و حتی به امریکا صادرات داریم.
· در برخی موارد دیده شده که شرکت های اروپایی ماشین آلات و یا تجهیزاتی را با این شرط از ایران خریداری می کنند که عبارت «ساخت در ایران» بر آن درج نشود. آیا تا کنون با مسائلی از این دست روبه رو بوده اید؟
بله. اتفاقا در دوره پیشین نمایشگاه دروپا مواد حساسی را با نام «لاک سپاس» ارائه کرده بودیم که برای ساخت شابلون چاپ سیلک مورد استفاده قرار می گیرد. یک شرکت معروف اروپایی از ما درخواست کرد تا این مواد را به صورت فله به آنها بفروشیم تا نام کمپانی خود را در بسته بندی درج کنند. آنها با آنالیز این مواد به کیفیت بالای آن پی بردند و متوجه شدند که هر کیلوی آن به میزان 12 یورو از نمونه اروپایی ارزانتر است. حتی در مورد دستگاه ها هم این مورد صادق است. تا کنون پیش آمده که از ما بخواهند پلاک ایرانی ماشین را از روی آن برداریم تا پلاک اروپایی داشته باشد. به هر صورت هیچ گاه به چنین درخواست هایی پاسخ مثبت نداده ایم و حتی حاضر هستیم از فروش به این شرکت صرف نظر کنیم، زیرا هدف ما ارائه ی محصول با نام ایرانی است.
· به نظر شما چه راه کارهایی برای تغییر این رویکرد در غرب نسبت به محصولات ایرانی وجود دارد؟
این مسائل مشکلات سیاسی باز می گردد. چنانچه روابط سیاسی ایران با این کشورها بهبود یابد ورود به بازار تجارت آزاد در اروپا و آمریکا و ارائه محصولات بسیار آسان خواهد شد. ما در حال حاضر برای صادرات خود به برخی کشورها می بایست ابتدا تولیدات را به کشورها می بایست ابتدا تولیدات را به کشور امارات ارسال و باقی مراحل را از دفتر خود در امارات طی کنیم .
· آیا با کمپانی های خارجی پیوندهای مشارکتی در تولید ماشین آلات دارید؟
در گذشته از چنین شرایطی برخوردار بودیم اما در حال حاضر این مورد بسیار ضعیف است. مدتی در منطقه آزاد قشم کارخانه ای به نام «سپاس قشم» راه اندازی کردیم تا دستگاه هایی را با همکاری و به سفارش یک کمپانی کانادایی تولید کنیم، اما به دلیل بروز مشکلات در ارتباط های خارجی ایران، این مورد هم از طرف آنها منتفی شد. امروز هم زمینه ها و درخواست های بسیار مناسبی برای این فعالیت ها موجود است اما مسائل ارتباطی و قوانین موجود مانع بزرگی بر سر راه آن است.
· با توجه به وضعیت آکادمیک رشته چاپ در ایران آیا کمبودی به لحاظ دانش فنی نیروها در مجموعه خود احساس می کنید؟
وضعیت اکادمیک این رشته در ایران همیشه ضعیف بوده است. ما نیز انتقادهای فراوانی به این جریان داشتیم که متاسفانه به جایی نرسید. بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته درک صحیحی از صنعت و ماشین آلات ندارند و عده ای هم تنها به صورت تئوری اطلاعات ضعیفی کسب کرده اند و در سطح مهندسی نیستند. ما سعی کرده ایم در مجموعه ی خود دوره های آموزشی لازم را برای نیروها در نظر بگیریم تا این شکاف تا حدی پوشش یابد.
· شروط اصلی و زیر ساخت ها برای ورود به تولید صنعتی ماشین آلات چاپ و تداوم موفقیت آمیز در آن چیست؟
دردرجه اول تخصص و تجربه زیاد مجموعه و نیروهای آن است. به لحاظ مالی هم شرایط می بایست به گونه ای باشد که توان و ظرفیت کافی برای تولید و حتی توسعه به سهولت فراهم شود. من از طرف این مجموعه و همچنین دیگر مجموعه های ساخت ماشین آلات چاپ که از شرایطشان مطلع هستم، می توانم بگویم پتانسیل و توانایی اجرا و توسعه فعالیت ها در ایران بسیار بیشتر از اینهاست، اما نیاز مبرم به هماهنگی مساعد میان شرایط تولید کننده و قوانین دولتی است. به این ترتیب خواهیم توانست به راحتی، با کیفیت مطلوب، استانداردهای معتبر و قیمت پایین خدمتگزار جامعه باشیم.
منبع: ماهنامه صنعت چاپ 393