قصه پرتعلیق کاغذ

کد مقاله: ۶۴۴ - تاریخ درج: ۱۳۹۳/۰۷/۲۸ - مشاهده: ۲,۱۱۳

سید امیر حسینی، کارشناس حوزه کاغذ در این زمینه می‌گوید: «سالانه ۵۰ هزار تن کاغذ برای چاپ کتاب‌های درسی توسط وزارت آموزش و پرورش مصرف می‌شوند

رای: ۳.۰۰
توسط ۱ کاربر - رای دهید
مهرماه که از راه می‌رسد، همه چیز رنگ و بوی دیگری می‌گیرد. پاییز آغاز یک تحول است و مهرماه، پیش‌درآمدی برای این تحول با نوید آغاز فصل دانایی. موضوع گزارش ما هم ارتباط مستقیم با این تحول دارد.
 بازار کاغذ در ماه‌های منتهی به مهر، رونق چشمگیری می‌یابد.
دلیل این رونق هم انتشار بیش از 125 میلیون نسخه کتاب درسی است و می‌توان آغاز فصل درس و مدرسه را یکی از دو نقطه عطف بازار نشر نامید.
 دومین نقطه عطف هم در آستانه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است که فعالیت چاپخانه‌داران، صحافان و دیگر دست‌اندرکاران چاپ و نشر کشور به رونق چشمگیر می‌رسد.
با شروع فصل درس و دانشگاه، بخش عمده‌ای از ناشران کتاب‌های آموزشی و کمک‌آموزشی در کنار کتاب‌های درسی، کتاب‌های موردنیاز دانش‌آموزان و دانشجویان را تامین می‌کنند.
چاپ و انتشار میلیون‌ها نسخه کتاب آموزشی و کمک‌آموزشی ـ که شمارگانی چندین برابر کتاب‌های درسی دارند ـ بخش زیادی از ذخیره کاغذ کشور را آزاد می‌کند. اگر به این حجم زیاد کتاب‌های درسی و کمک‌درسی، تولید انبوه دفاتر درسی را هم که اضافه کنیم متوجه می‌شویم تولید این مقدار کتاب و دفترچه برای مدارس، دانشگاه‌‌ها و سایر مراکز آموزشی به چه حجمی از کاغذ نیازمند است.
 به همین دلیل بازار کاغذ در آستانه بازگشایی مدارس دچار تحولی اساسی می‌شود و به قول معروف حسابی تکان می‌خورد. این در شرایطی است که متاسفانه بیش از 85درصد کاغذ تحریر موردنیاز کشور، وارداتی است و برای تامین این مقدار کاغذ، ارز زیادی از کشور خارج می‌شود که در گزارش پیش‌رو علاوه بر بررسی وضعیت بازار در آستانه بازگشایی مدارس، این چالش‌ها را هم مدنظر داشته‌ایم.
کاغذ موردنیاز کتاب‌های درسی معمولا در ماه‌های چهارم و پنجم سال، خریداری و به بازار تزریق می‌شوند. تقریبا از همین زمان هم ناشران کمک‌آموزشی و دانشگاهی کار خود را آغاز می‌کنند.
رکود در اوج مصرف
محمدحسین زارع، مدیرمسوول انتشارات نص، ناشر کتاب‌های فنی ـ مهندسی و دانشگاهی می‌گوید: «یکی از مسائل اساسی در تامین کاغذ، گرانی‌های موجود در این بخش، همچنین نوسانات آن است.
 در سال‌های اخیر در بخش سرمایه‌ای و تامین کاغذ با مشکلات کوچک و بزرگی درگیر بوده‌ایم، زیرا بخش عمده‌ای از تولید و سرمایه‌گذاری صنعت نشر را کاغذ به خود اختصاص داده و به دنبال تحولات و تغییر قیمت‌هایی که اتفاق افتاده، قیمت‌ها هم روزانه شده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «برای کتاب‌های درسی و دانشگاهی، تولید همیشه باید جلوتر باشد و ناشر یکی دو ماه قبل از مهرماه ، کتاب‌ها را آماده می‌کند تا در زمان مناسب به کانال توزیع برسد.
البته امسال و سال گذشته این موضوع با تاخیر روبه‌رو شده و کتابفروشی‌ها هم با تاخیر کتاب خریداری می‌کنند.
به دلیل کم شدن میزان خرید دانشجویان، کتابفروشان با احتیاط و با احتساب ضریب اطمینان خرید می‌کنند.
قبلا آنها، کتاب‌های زیادی می‌خریدند به‌طوری که 50 درصد نیازها را پوشش می‌دادند اما الان نگرانند که آیا کتاب‌ها فروخته می‌شوند یا نه و به همین دلیل احتیاط می‌کنند، چون اگر قبلا به عنوان مثال صد نسخه کتاب می‌فروختند الان به 10 تا 15 نسخه رسیده است.»
زارع با بیان اینکه ما تولید خود را زودتر از فروش انجام دادیم و آن زمان قیمت کاغذ نسبت به ماه‌های دیگر سال ارزان‌تر شده بود، می‌افزاید: «من در فروردین‌ماه امسال هر بند کاغذ تحریر را حدود 85 هزار تومان خریدم و این در حالی است که قیمت‌ها در فصل تابستان حدود 20 درصد ارزان‌تر شده بود. فکر می‌کنم رکود بازار در ماه‌های اخیر در این موضوع موثر بوده و چون تقاضا کاهش پیدا کرده، قیمت‌ها سیر نزولی داشتند.
ناشران در سال‌های اخیر تلاش کرده اند کمتر خطر کنند و کتاب‌هایی را به انتشار رسانده اند که بازار و مخاطب داشته باشند.»
به گفته وی، در مجموع تامین کاغذ در این وضعیت، خیلی مشکل نیست و کاغذ به میزان موردنیاز در بازار موجود است. البته قیمت این کالا در یکی دو هفته پیش کمی بالا رفت ولی بعد از مدتی پایین آمد. بحران زمانی بود که قیمت دائما افزایش داشت و نه ناشر و نه فروشنده، هیچ‌یک رغبتی به خرید و فروش نداشتند و این موضوع منجر به عرضه‌نکردن می‌شد و با اینکه کاغذ در انبارها موجود بود ولی فروشندگان آن را عرضه نمی‌کردند.»
ماجرای مرغ همسایه
آنچه مسلم است در سال‌های اخیر بازار کاغذ همواره فراز و فرودهای گوناگونی را تجربه کرده، به‌طوری که هیچ‌گاه نمی‌توان بازار امن و آرامی برای آن متصور بود.
 سید امیر حسینی، کارشناس حوزه کاغذ در این زمینه می‌گوید: «سالانه 50 هزار تن کاغذ برای چاپ کتاب‌های درسی توسط وزارت آموزش و پرورش مصرف می‌شوند و تمام این کتاب‌ها باید تا قبل از شهریور چاپ شده باشندو به همین دلیل کاغذ موردنیاز آنها اغلب از ابتدای سال خریداری می‌شوند.
 البته وزارت آموزش و پرورش، 70 درصد کاغذ موردنیاز خود را از کشورهای دیگر وارد می‌کند و فقط 30 درصد آن خرید داخلی است. توجیهشان هم این است که کاغذهای تولید کشور، کیفیت خوبی ندارند و با وجود اینکه بحث‌های زیادی با مسوولان وزارت ارشاد و وزارت آموزش و پرورش داشتیم ولی همیشه کاغذ کتاب‌های درسی از خارج کشور وارد می‌شود.»
او می‌افزاید: «این در حالی است که کیفیت کاغذهای تحریر داخلی مثل شرکت کاغذ مازندران خیلی خوب است و در مقابل ما شاهد استفاده از کاغذ کاهی در کتاب‌های درسی هستیم؛ کاغذهایی که مشکلات فنی زیادی برای چاپخانه ایجاد می‌کنند و به گفته مدیرکل چاپ، توزیع و مواد آموزشی وزارت آموزش و پرورش، کاغذ ایرانی باید 60 درصد استاندارد کاغذ خارجی را داشته باشد و مثلا سوراخ و پرز نداشته باشد و در بسته‌بندی به ماشین چاپ آسیب نرساند، چون کاغذ نامرغوب ماشین‌های گران‌قیمت چاپ را خراب می‌کند.»
این موضوع در حالی مطرح می‌شود که در استان‌های گوناگون، مثل خوزستان ظرفیت‌های تولید کاغذ داریم و باید در زمینه بازیافت و منابع چوبی از این قابلیت‌ها استفاده کنیم. برخی کاغذ‌ها عمر کوتاهی دارند مانند کاغذ روزنامه که کیفیت، قیمت و ماندگاری پایینی دارند. گاهی هم از کاغذهایی برای کتاب‌های درسی استفاده می‌شوند که عمر آنها میان‌مدت است و حدود یک سال دوام دارند، اما برای کتاب‌های ارزشمند که قرار است سالیان زیادی بمانند و مرجع‌اند باید از کاغذ‌هایی با بهترین کیفیت استفاده کرد که ما امکان تولید چنین کاغذی را در کشور نداریم. اگرچه عنوان می‌شود محصول نهایی برخی شرکت‌ها و کارخانه‌های کاغذسازی کیفیت مناسب و خوبی ندارند اما برخی دست‌اندرکاران تولید کتاب‌های درسی و دانشگاهی معتقدند با توجه به اینکه کتاب‌های درسی از جمله کتاب‌های یکبارمصرف‌اند، نیازی نیست برای تولید آنها از کاغذهای با کیفیت بالا استفاده شود.
داخل پرانتز
در سال‌های اخیر بسیاری از ناشران و فعالان حوزه نشر، یکی از دلایل گرانی کتاب را گران ‌شدن کاغذ اعلام کرده‌اند و معتقدند در برابر این آسیب، مدیریت خوبی صورت نگرفته و با کاهش رونق بازار کتاب، بسیاری از موسسات انتشاراتی، تعطیل یا نیمه‌فعال شده‌اند و شمارگان کتاب‌ها هم بسیار پایین آمده‌اند. با توجه به اینکه کتاب، نیازی فرهنگی است اما حرکتی برای رونق دادن به آن از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت نگرفت. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وارد‌کننده کاغذ نیست اما متولی فرهنگ است و نقش مستقیم و تاثیر گذاری در این عرصه دارد.
ناهماهنگی و باز هم ناهماهنگی
سید حسین میرباقری، رئیس اتحادیه کاغذ و مقوای تهران هم درباره تاثیرات بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها بر بازار کاغذ می‌گوید: «بهای کاغذ در ماه‌های اخیر پایین آمده و قیمت‌ها ثابت باقی مانده‌اند و خوشبختانه بازار در وضعیت مناسبی است و عرضه کاغذ و تقاضای مشتریان در حالت خوبی است. اکنون قیمت هر بند کاغذ تحریر به 66 هزار تومان رسیده و در دو هفته اخیر قیمت‌ها ثابت باقی مانده‌اند.»
به گفته وی، به دنبال شروع فصل مدارس و دانشگاه‌ها هم حجم ورودی کاغذ به بازار در ماه‌های اخیر افزایش داشته است، البته آماری در این زمینه وجود ندارد و هر بار به دنبال آمار بوده‌ایم به پاسخ درستی نرسیده‌ایم.
 ما چندین بار با دست‌اندرکاران وزارت صنعت، معدن و تجارت و اداره گمرک نامه‌نگاری کردیم تا به آمار دست پیدا کنیم و هر دو بخش هم آمار ارایه داده‌اند اما با در کنار هم قرار دادن آمار متوجه شدیم که اعداد و ارقام ارایه‌شده با یکدیگر همخوان نیستند زیرا گاهی در وزارت صنعت، معدن و تجارت، بازرگان ثبت سفارش انجام می‌دهد ولی به دلایل گوناگون یا به دلیل بروز مشکل، نمی‌تواند کاغذ وارد کند و اصلی‌ترین و مهمترین مرکزی که می‌تواند آمار مستند و مستدل ارایه کند، اداره گمرک است که متاسفانه این سازمان هم آمار خود را اعلام نمی‌کند.»


 ساره گودرزی
http://ketabhafteh.ir


[بازگشت به فهرست]
طبقه بندی شرکتها:
اعضا جدید: ● شرکت صنایع مهان کاغذ سرکان   ● صنایع بسته بندی آراسنج البرز   ● آرتمن تجارت آکام   ● شرکت تولیدی و بازرگانی ورق کارتن گاتا   ● مشاوره
تبلیغات متنی
چاپ و بسته بندی ایرانیان پک ورق و کارتن گاتا
تجارت پردازان بهاران  مهرآیین پارس
کاغذ گستر فدک کارتن میهن
مهان کاغذ سرکان تاو کاغذ ارس
صنایع بسته بندی آراسنج البرز پیک فراز
کیان الماس الموت کارتن گلزار
ورق و کارتن سیمرغ هیرمند سوپرارزین
صنایع چوب و کاغذ مازندران دیبای شوشتر
گروه صنعتی مومنین کاغذ لطیف
سایان گستر ایرسا کاغذ سازی کاوه
بازرگانی پترو اکسیر کیش مقوای یاران
سایان سلولز ایساتیس مجتمع کاغذ تبریز
پیشگامان نوین تجارت آوید مهبد کاغذ فردا
گروه صنعتی بلور کاوه کارتن پارت
صنایع چوب و کاغذ ایران آرمان سلولز یزد
پارس کاغذ مشهد کارتن محمد دزفول