الهی باران نبارد !

مرغوبیت کاغذ و حساسیت های آن موضوعی است که در میزان کیفیت چاپ تأثیر به سزایی دارد؛ اما در ایران ، متأسفانه ، شرایط حفظ و نگهداری کاغذ در کم ترین سطه استاندارد رعایت می شود. یکی از عوامل آسیب زننده به کاغذ در جریان حمل و نقل کاغذ از کارخانه کاغذسازی تا چاپخانه است. برای بررسی بیشتر این موضوع ، نظر دو تن از مدیران چاپخانه های برتر کشور را جویا شدیم. به گفته ایشان ، بازار کاغذ در ایران بسیار پر تنش و غیر قابل پیش بینی است ؛ به همین سبب ، شاید در مواقعی مجبور شوند از کاغذی که بارها مرجوع کرده اند ، در شرایط اضطراری مانند شب عید استفاده کنند.

سعید شکوهی ، مدیر چاپخانه اندیشه برتر ، با بیان اینکه به دلیل شرایط اقتصادی و سیاسی کشور ، ورود کاغذ به ایران مشکلات فراوانی داردو اصولا جنسی که وارد ایران می شود‌،‌جنس مرغوب و درجه یکی نیست ، توضیح میدهد : کاغذی که امسال خریداری می کنیم با کاغذی که شاید 5 سال قبل یا 10 سال قبل خریداری می کردیم  خیلی متفاوت است . این در حالی است که کارخانه اعلام می کند این همان کاغذ 10 سال پیش است ولی چون ما عملاً در خط تولید هستیم تفاوت کاغذ را لمس می کنیم و می دانیم که کیفیت کاغذ محصول همان کارخانه به مراتب پائین تر آمده است.

شکوهی تأکید می کند : وقتی کاغذ درجه یک وارد نمی شود ، مجبوریم به کاغذهای درجه 2، 3 ،‌4 یا متفرقه کارخانجات اکتفا بکنیم. بنابراین ، سفارش کاغذ به کارخانجات از نوع مرغوب آن است و به همان اندازه پول دریافت می کنند ولی به دلیل شرایط تحریم سال های اخیر ، کارخانه با توجه به شرایط ناچاری ما شاید از این ماجرا سوء استفاده می کند ، ما نیز چاره ای نداریم و باید سفارشات کاری خود را انجام بدهیم زیرا همیشه نیاز به مطالعه روزنامه و مجله و غیره در کشور وجود دارد.

به گفته مدیر چاپخانه اندیشه برتر که ماشین های چاپ ورقی دارند ،  ما نمی توانیم درباره مسئله کاغذ در اروپا بحث کنیم زیرا قیمت تمام شده تولید در ایران بسیار مهم است و یکی از مهم ترین هزینه های خرید کاغذ از اروپا هم ، هزینه حمل و نقل آن است. با توجه به فاصله زیاد ایران و کشورهای اروپایی خرید کاغذ از آنها از نظر مالی صرفه اقتصادی ندارد. ولی تعهد در تأمین کیفیت و قیمت کارخانجات اروپایی خیلی بیشتر از کشورهای آسیایی مانند چین و مخصوصاً کره است و کیفیت آنها هم مرغوب تر است. ولی تعهد در تأمین کیفیت و قیمت کارخانجات اروپایی خیلی بیشتر از کشورهای آسیایی مانند چین و مخصوصا کره است و کیفیت کاغذ آنها هم مرغوب تر است . در ایران برای مشتری عام ، تفاوت مثلاً ده درصدی کیفیت و رنگ کاغذ فرقی نمی کند و به دلیل آنکه کارشناس این بخش نیست شاید متوجه آن هم نشود. پس در ایران همه به دنبال قیمت تمام شده پائین هستند و معمولاً به برند و کیفیت کالا توجه نمی شود. به همین سبب ، تولید در این بخش به پائین ترین سطح کیفیت می رسد. 

شکوهی با اشاره به اینکه اکنون کشورهایی وارد عرصه رقابت با کره و چین شده اند که شاید تا قبل از هشت سال گذشته ، از نظر صنعت چاپ بسیار پائین از ما بودند ، کشور هند تولید کننده کاغذ است و از هند کاغذ وارد ایران می شود. البته در بحث کیفیت کاغذها هم باید گفت وقتی کالایی به صورت عمده وارد ایران می شود و ایران هم تقاضا برای آن پخش دارد ، می توان گفت آن کاغذ خوبی است ولی مطمئناً از آن بهتر هم هست. اصولاً باید دید کاغذی که از هند وارد می شود بر اساس چه استانداردی مرغوب است ؟ و اگر مرغوب نیست چرا وارد ایران می شود ! و چرا من در چاپخانه از آن استفاده می کنم ؟ به عبارت دیگر ، نا به سامانی و آشفتگی و عدم مدیریت  کلان در بخش کاغذ و صنعت چاپ بسیار زیاد است.

مدیر چاپخانه اندیشه برتر درباره شرایط واردات کاغذ به ایران تصریح میکند : برای حمل کاغذ از مبداء بسیاری از ماشین های باربری که در سطح استاندارد مطلوب هستند ، به دلیل اینکه ایران در تحریم است و کالای صادراتی ایران به اروپا کم است ، تمایل ندارند کاغذ ایران را بار بزنند و به ایران ببرند ، زیرا باری برای برگرداندن ندارند و باید چند هفته خالی بمانند تا شاید باری برای بازگداندن پیدا شود . از طرفی ، حمل و نقل از اروپا یا آسیا به ایران با بی توجهی مواجه می شود زیرا تضمین های بین المللی بین ما و کارخانجات دیگر وجود ندارد و کارخانه داران به ما بها نمی دهند و ایران آخرین گزینه های آنها است.

این خرید هم تازه با شرایط بسیار بدی انجام می شود که آنها تعیین می کنند. مثلاً می گویند فلان کالا موجود است اگر می خواهی آن را بخر ! باید پول کاغذ را از قبل پرداخت کنیم و پول ما در حساب آنها بماند تا کاغذ مثلاً تا دو ماه آینده تولید شود و سپس آن را به ایران ارسال کنند ! شرایط بسیار بدی داریم.

شکوهی با تأکید بر اینکه در ایران رعایت استانداردها هیچگاه در نظر گرفته نمی شود ، خاطر نشان می کند : به دلیل تقاضا برای ارزان تر شدن تولید ، همه سعی می کنند هزینه تمام شده کالا کم شود و فکر می کنند که از چه طریقی می توان کاغذ را از بندر یا گمرک به انبار یا چاپخانه ارزان منتقل کرد. بنابراین ، با وجود اینکه در ایران ماشین های حمل و نقل بی کیفیت انجام می شود که با کاغذ برخورد درستی نمی کنند ، حتی با جرثقیل هم آن را حمل می کنند. وی ادامه می دهد : ماشین های یاد شده هم سرپوشیده نیستند و چون کاغذهای وارداتی با لایه های نایلکس وکیوم شده اند ، ممکن است زیر باران و برف بدون محافظ به انبار منتقل شوند. البته این مسئله دلیل نمی شود که تأثیری روی کاغذ نداشته باشد و در صورت خراب شدن گوشه های کاغذ با لیفتراک هم کسی پاسخگو نیست !

شکوهی با اشاره به اینکه اگر قرار باشد این مسائل در ایران رعایت شوند ، باید مثلاً 20 درصد قیمت محصول افزایش پیدا کند ، این پرسش را مطرح می کند که آیا همه مصرف کنندگان حاضرند مثلاً مجله 2000 تومانی را 2400 تومان بخرند ؟ و خود پاسخ میدهد که : خیر ، زیرا هنوز مجله های رقیب 2000 تومانی وحود دارد.

او وجود انبارهای بزرگ در چاپخانه ها را رد می کند و می گوید : انبار کاغذ ما درچاپخانه می تواند حدود 10 هزار بند کاغذ در خود جای بدهد ولی اصولاً چاپخانه دارها وارد خرید مستقیم از کارخانجات نمی شوند و این به دلیل تنوع کاری زیاد چاپخانه ها است. معمولاً خرید ما از تاجرانی است که قبلاً کاغذ را خریده ، انبار کرده اند و در اختیار ما قرار می دهند. یعنی از واسطه ها برای تأمین کاغذ خود استفاده می کنیم و سعی ما این است که با واسطه های درجه یک معامله کنیم. 

شکوهی با ابراز تأسف از شرایط بد نگهداری کاغذ در انبارهای تاجران یادآور می شود : این انبارها از چهار طرف باز است و باد و باران به آنها نفوذ می کند . در حقیقت ، در این انبارها دما و رطوبت کنترل نمی شود. در حالی که رطوبت ، گرما و سرمای متفاوت چهار فصل می تواند در کیفیت کاغذ تأثیر فراوانی بگذارد. 

وی می افزاید: به طور مثال ، اگر کاغذی وارد چاپخانه ما شود و قرار باشد نیمی از پالت کاغذ را استفاده کنیم ، نیاز است که پالت آن باز شود و در این هنگام عوامل محیطی بر کاغذ تأثیر می گذارند. باز کردن پالت هم با دست صورت می گیرد و از دستگاه استانداردی استفاده نمی شوند. همچنین ، برای حمل آن از نیسان و ماشین هایی که می توانند در ساعات اداری در شهرها تردد کنند استفاده می شود.

مدیر چاپخانه اندیشه برتر، مساحت چاپخانه خود را حدود هزار متر توصیف کند و می گوید: چون این فضا در طبقه همکف قرار دارد، با دو لیفتراک شاخکی کاغذ را خالی می کنیم و کاغذ وارد انبار می شود و حدود 24 ساعت کاغذ را نگهداری می کنیم تا دمای کاغذ با دمای محیط یکی شود و بتوانیم به حداقل استاندارد مورد نظرتان در چاپ برسیم.

وی اضافه میکند : اما اصولاً چاپخانه های همکف در کشور حدود 10 درصد هستند و بیشتر چاپخانه ها در زیر زمین قرار دارند و کارگران مجبورند کاغذها را انفرادی با دست حمل کنند و گاه ممکن است با پاره شدن نایلون و گراف سلفون دار رطوبت وارد کاغذ شود و حالت صاف خود را از دست بدهد.

در این شرایط نمی توان چاپ خوبی هم گرفت چون دیگر ترام ها روی هم نمی نشینند و مشکلات فراوانی به وجود می آید. بنابراین چون تا زمانی که کاغذ  چاپ می شود حتی نباید به آن دستی بخورد ، در این مسیر کاغذ قطعاً آسیب می بیند.

شکوهی در جمع بندی سخنانش ، با انتقاد از اینکه در کشور ما تنها چیزی که به ان اهمیت فراوانی داده می شود هزینه است و اصلاً به کیفیت کار توجه نمی کنند ، اذعان می کند : ما می توانیم تا حدی روی کیفیت کار خود را تأکید کنیم ولی وقت هزینه ها خیلی بالا رفت ، دیگر نمی توانیم ادامه بدهیم و مجبوریم برای باقی ماندن در این عرصه ، کیفیت کار خود را به مراتب کم کنیم. به طور مثال ، وقتی قیمت تمام شده یک کار 100 هزار تومان است و مشتری آن را به قیمت 95 هزار تومان تقاضا می کند ، شما مجبورید که در مواد و هزینه ها صرفه جویی کنید تا بتوانید به عدد مشتری نزدیک شوید ، به اضافه سودی هم که باید برای خود داشته باشید . بنابراین ، چون در بازار ایران کار می کنیم ، چاره ای نیست جز اینکه کیفیت کار را در شرایط مختلف کاهش بدهیم. 

 

در ایران هنوز کسی کاغذ را نمی شناسد

 اما قوام الدین قاسمی پناه ، مدیر تولید چاپخانه رواق ، مشکل اصلی کاغذ را بی توجهی گمرک های کشور به کاغذ و حساسیت های آن می داند و می گوید : بارها و بارها به ترخیص کارمان می گوییم که بالای سر کاغذ بایستد تا کاغذ هنگام تخلیه کمتر صدمه بخورد چون برای پرسنل گمرک فرقی چندانی بین کاغذ و آهن وجود ندارد. مثلاً در گمرک ها لیفتراک بغل کن کم است و بیشتر لیفتراک شاخکی دارند ، در حالی که این نوع لیفتراک اصلاً مناسب حمل کاغذ نیست و وقتی لیفتراک به زیر رول می رود،‌ممکن است بغل کاغذ را پاره کند که به این صدمه بیل خوردگی می گویند.

مدیر تولید چاپخانه رواق که مجهز به ماشین های چاپ رول است ، با بیان اینکه سالانه حدود 90 هزار تن واردات کاغذ داریم ولی گمرک های ایران به کاغذ توجه نمی کنند ، ادامه میدهد : البته کاغذ ورقی مشکل زیادی ندارد و لیفتراک شاخکی به راحتی پالت را بلند می کند ولی در زمینه کاغذ رول ، لیفتراک بغل کن مخصوص باید وجود داشته باشد و حتی لیفتراک بغل کن بشکه و استوانه های فلزی هم به درد کاغذ نمی خورد و فشاری که ایجاد می کند به بوبین و شکل کاغذ آسیب می زند. 

وی اضافه می کند : بع دلیل همین آسیب ها ، ما برای دوبار کاغذ اخیر خود‌، کانتینر خارجی را در گمرک باز نکردیم و در بارانداز انبار داخل شهر و توسط لیفتراک های کانتینر رو ، کانتینر را تخلیه کرده ایم.

قاسمی پناه با تأکید بر اینکه تمام سفارشاتی که برای مراقبت از کاغذ می کنیم ، باز هم حداقل 2 درصد ضایعات داریم ، می گوید : در شرایط بحرانی کنونی ، مصرف سالانه ما حدود 10 تا 11 هزار تن است و 2 درصد آن نزدیک 200 تن می شود که قیمت آن حدود 1 میلیارد تومان است . البته ضایعات کاغذ هم فروخته می شود و بخشی از هزینه برمی گردد ولی به هرحال آن کاغذ اولیه نمی شود.

او در مورد اتفاقاتی که در هنگام انبارداری کاغذ می افتد، مثال می زند : یک بار کاغذی داشتیم که چون آن را در انباری گذاشته بودند که روی زمینش سنگریزه ریخته شده بود ، پر از سنگ بود و چون چند رول کاغذ ا روی هم می گذارند ، فشار چند تن دیگر هم روی رول آمده و سنگ به داخل کاغذ که هیچ مقاومتی ندارد نفوذ کرده بود و این سنگ ها از طریق کاغذ وارد دستگاه چاپ شده و به سطوح گردنده و سطح لاستیک آسیب رسانده و دردسر درست کرده بود.

قاسمی پناه به ناآشنایی متصدیان حمل و نقل کاغذ به ظرافت های این کار اشاره می کند و یادآور می شود: حتی در جابجایی کاغذ از بندر تا شهر ، بارها کاغذ خیس به دست ما رسیده است چون در راه بارندگی بوده و زیر بسته های کاغذ آب رفته است . راننده هم مس گوید که من نمس دانستم کاغذ به این شکل از بین می رود. او هم راست می گوید چون از حساسیت های کاغذ خبر نداشته و نمی دانسته که یک لیتر آب می تواند دو تن کاغذ را خراب کند.

او با انتقاد از رویکرد غیر کارشناسی بیمه به مشکلات کاغذ ، می گوید : ما وقتی به چنین مشکلاتی برخورد می کنیم ، به بیمه مراجعه می کنیم اما بیمه هم هنوز ویژگی های کاغذ را نمی شناسد. به طور مثال ، کارمند بیمه می گوید چون 10 درصد کاغذ آب خورده است ، پس ما هم 10 درصد خسارت را پرداخت می کنیم اما واقعیت این است که 90 درصد دیگرش هم اصلاً قابل استفاده نیست. پرسنل بیمه می گویند آن 10 درصد را ببرید ولی مگر کاغذ به این لطیفی را می توان برید و در دستگاهی به آن حساسی استفاده کرد ؟! بنابراین ، تکنیک کاغذ در دستگاه های اجرایی مربوطه تعریف شده نیست و در مرحله آخر، کاغذ به ما میرسد که یاد آن را ، در هر شرایط نامناسبی که باشد ، بپذیریم.

مدیر تولید چاپخانه رواق تأکید میکند : خرید ما در شرایط فشار تحریم ها ، تنها از کشورهای چین و کره و هند است. البته به جز این کشورها ، می توانیم از کشورهای پائین تر نیز خرید کنیم ولی خرید از کشورهای دیگر به صرفه اقتصادی نیست . چون برای خرید از کشورهای اروپایی ، باید با ارز آزاد معامله کنیم ولی در مورد این سه کشور آسیایی ، اتاق مبادلات ارز دولتی می دهد و خرید با ارز آزاد اصلاً رقابتی نیست چون حدود 30 درصد گران تر تمام می شود و فعلاً کسی به دنبال خرید از کشورهای اروپایی نمی رود. 

او دریاره ارزش و اهمیتی که کشورهای اروپایی برای کاغذ قائل هستند توضیح می دهد : آن زمانی که از اروپا خرید می کردیم ، می دیدیم که کارخانجات آنها غیر از  لفاف کاغذی یک لمینیت پلاستیک هم دور کاغذ می پیچیدند و بار را تا بندری که باید بارگیری شود با لوکوموتیو حمل می کردند. این لمینیتی که روی کاغذ می کشند باعث می شود که در مسیر بندر و دریا از باد و باران در امان بماند و رطوبت خود را از دست ندهد. در واقع ، کاغذسازی در کشورهای اروپایی صنعت بسیار بزرگی است ؛ مثلاً آلمان همان طور که به بنز افتخار می کند ، به محصول کاغذ خود هم می نازد . در حال حاضر ، صنعت کاغذ صنعت چهارم دنیاست و برای کشورها تولید کاغذ بسیار مهم است . به همین دلیل ، وقتی کارخانه کاغذی در منطقه ای تأسیس می شود ، برای اینکه بخواهند مواد اولیه کاغذ را از بندر تحویل بگیرند یا بخواهند محصول تولید شده را به بندر بفرستند خط ریل لوکوموتیو را هم برای حمل و نقل کاغذ فراهم می کنند. 

او می افزاید : مهم این است که در کارخانه چند دور کاغذ می پیچند؛ برخی سه دور می پیچند و برخی هفت دور؛ به این ترتیب ، هر چقدر ضخامت لفاف بیشتر باشد ، در زمان حمل با لیفتراک ها فشار کمتری می بیند.

به گفته قاسمی پناه، این استانداردها را از اروپایی ها و کره ای ها کاملاً رعایت می کنند ، چینی ها کمتر و در نهایت ، هندی ها به استانداردهای جمل کاغذ بسیار کم توجه هستند، در حالی که هند باران های سیل آسای وحشتناکی دارد.

او با اشاره به خساراتی که حمل و نقل ناایمن کاغذ به بار می آورد، خاطرنشان می کند : یکبار که از هند حدود 100 تن خرید داشتیم ، اصلاً نتوانستیم از آن کاغذ استفاده کنیم چون کاغذ با تمام حفاظتی که داشت بازهم آسیب دیده و از بین رفته بود. بنابراین بخشی از آن را خریدند و بخش دیگری از آن را با ضایعات بسیار بالا کار کردیم که موجب ایجاد مشکل در دستگاه می شد. همچنین کاغذ مدام پاره می شد تا اینکه بالاخره بقیه کاغذها را مرجوع کردیم.

مدیر تولید چاپخانه رواق درباره حمل و نقل کاغذ توسط لیفتراک ها در چاپخانه تصریح می کند: لیفتراک هایی که در ایران استفاده می شوند،‌به صورت استاندارد می توانند تنها یک رول را بغل کنند ولی لیفتراک های موجود در خارج از کشور سه بازو دارد و همزمان می تواند سه رول را جا به جا کند ؛ با این حال ، در ایران با همان لیفتراک یک بازو سه رول را برمیدارند که کار بسیار خطرناکی است.

او میگوید: معمولاً برای حمل و نقل روی کاغذهای استاندارد، کیلو نیوتنی را که بازوی بغل کن باید به کاغذ وارد کند نوشته شده است و نباید فشار بیشتری به کاغذ وارد شود. 

در پایان قاسمی پناه با تأکید بر لزوم دقت و توجه افرادی که در روند حمل و نقل کاغذ مسئول هستند ، یادآور می شود : میزان رعایت استانداردهای بسته بندی از طرف کارخانه به هزینه ای که تاجر میخواهد برای این کار خرج کند بر می گردد . به قول معروف هر چقدر پول بدهی ، آش می خوری ! بنابراین ، تاجر باید خود به عنوان سفارش دهنده کالا به این مسأله توجه کند ، گمرک و انبار هم باید به ضوابط کاری خود توجه کنند تا زمانی که کاغذ به دست مشتری می رسد ، ضایعات کمتری داشته باشد.

 

منبع : مجله صنعت چاپ / شماره : 387