کتاب آشنایی با کاغذ گلاسه از تولید تا چاپ ( بخش دهم )

 

در حالت معمول در چاپ و پرداخت، مشکلات کمی به مسایل آب و هوایی مربوط می شوند. در نتیجه آب و هوا تنها زمانی به مشکل تبدیل می شود که اشکالاتی از قبیل دو نقطه شدن، منطبق نشدن، چروک خوردگی و یا موج خوردگی بوجود آید. بدیهی است احتمال پیشامد این مشکلات در آن فصل های سال که تغییر دمای مفرط دارند (تابستان های خیلی داغ و زمستان های خیلی سرد) بالاتر خواهد بود. در این زمان ها نگهداری نامناسب، بسته بندی نادرست، استفاده از کاغذ بسیار کهنه، و یا شرایط نامطلوب در محل چاپ یا صحافی می تواند عواقب بسیار بدی برای صافی کاغذ و قابلیت عبور آن از دستگاه ها داشته باشد. هدف این مطلب روشن کردن برخی آثار منفی جدی تر شرایط آب و هوایی است. در این صفحات راهبردهایی برای نگهداری درست از کاغذ روکش دار مطرح شده که از پیش، نیازهای کنترل بهینه در طول روند اصلی چاپ هستند.

 

معرفی

وضعیت در صنعت تولید کاغذ و چاپ

بحث راجع به نتایج تاثیرات جوی در طول مدت نگهداری و جابجایی و همچنین خود صنعت تولید کاغذ قدمت دارد. در روند چاپ و پرداخت، همواره متخصصان نسل های مختلف مجبور بوده اند با آثار منفی و مسلم دما و رطوبت سر و کار داشته باشند و مطالب چاپ شده ی بسیاری در زمینه های تخصصی مربوط به سنجش این دو فاکتور وجود دارند. پس فکر نکنید در این زمینه تجربه های کمی موجود است. اما  با این وجود بسیاری از رابطه های موجود میان دما و رطوبت هنوز به میزان کافی توضیح داده نشده اند. حتی در برخی موارد علت و معلول کاملا مبهم باقی مانده اند. در مراحل فر آوری کاغذ هنوز پندارهای اشتباه و سوء تفاهمات بسیاری وجود دارند، مخصوصا با توجه به تعاملات میان کاغذ، چاپ و آب و هوا در مراکز مدرن تولید، کاغذی که قرار است برای چاپ افست استفاده شود، در رطوبت نسبی 50 درصدی، با تلرانس 5 درصد انحراف از معیار، آماده می شودتولید شده (web offset) کاغذهایی که به منظور استفاده در چاپ افست متری اند، بسته به کیفیت آنها، ارزش مشابه یا اندکی پایین تر دارند. این ویژگی های رطوبت به طور دائم در تمام مراحل از روند تولید تحت نظارت هستند. به منظور حفظ کاغذ در وضعیت بهینه برای روند چاپ که در پیش رو دارد، در یک ماده مخصوص بسته بندی پیچیده می شود که آن را از تغییرات آب و هوایی در محیط محافظت می نماید. البته نحوه ی عملکرد کاغذ (یا دقیقی تر بگوییم، نحوه عملکرد فیبر) در شرایط آب و هوایی محل چاپ، صحافی، و یا در فضای مصرف کننده ی نهایی، موضوعی ورای کنترل تولید کننده می باشد.

ساپی با عنوان یک تولید کننده ِ جهانی کاغذهای با کیفیت، سهمی 25 درصدی در بازار در دنیای کاغذهای روکش دار بدون چوب (woodfree)، غرب دارد بخش اروپای کاغذهای مرغوب ساپی در هفت کارخانه در سرتاسر اروپا با جدیدترین فن آوری برای صنعت چاپ، کاغذ بدون چوبِ روکش دار تولید می کند. نوآوری و پیشرفت دایم از اولویت های کلیدی ما هستند کارخانه ی کراتکورن بزرگترین و پیشرفته ترین دستگاه در دنیا برای تولید کاغذ بدون چوب را در خود جا داده است. هر هفت مرکز تولیدی ما دارای پیشینه ی طولانی هستند و تعدادی از اینها، با تولید همزمان خمیر کاغذ در کنار خود کاغذ، پیش رو در فن آوری های جدید در این زمینه بوده اند.

 

دمای هوا

دمای هوا واحدی است برای سنجش گرمای هوا، و یا به زبان تخصصی واحدی برای اندازه گیری انرژی مولکول های گاز نیتروژن و اکسیژن وقتی هوا انرژی حرارتی می گیرد دمای هوا بالا می رود. شتاب حرکتی مولکول ها بالا می رود و حجم هوا افزایش می یابد.

در دما دو نقطه ی ثابت وجود دارند

صفر درجه سانتی گراد = دمایی که یخ در آن ذوب می شود و صد درجه سانتی گراد= دمایی که آب در آن می جوشد- در فشار سطح دریا

 

رطوبت هوا

در هوا همیشه میزان خاصی رطوبت به صورت بخار آب وجود دارد. دو نوع رطوبت هوا داریم: رطوبت مطلق و رطوبت نسبی. آن ها را این گونه تعریف می کنی رطوبت مطلق مقدار بخار آب در یک حجم مشخص از هوای و به عبارت دیگر میزان رطوبت به گِرم، در هر متر مکعب از هوا. رطوبت مطق در مورد کارهای چاپی، اهمیت کمی دارد. زیرا در آن یکی از فاکتورهای بسیار مهم آب و هوایی، یعنی حرارت لحاظ نشده است.

 

دمای نقطه تراکم

وقتی هوای مرطوب تا دمای خاصی خنک می شود، رطوبت موجود در آن شروع به متراکم شدن می کند. به این دما نقطه تراکم می گویند. این یکی از متغییرهای مورد استفاده در سنجش رطوبت نسبی هوا است.

 

رطوبت نسبی هوا

هوا در یک دمای بخصوص می تواند تنها میزان مشخصی رطوبت را به شکل بخار آب در خود داشته باشد. هرچه دما بالاتر رود هوا رطوبت بیشتری را می تواند به صورت بخار نگه دارد. وقتی هوا بیشترین میزان رطوبت ممکن در یک دمای خاص را جذب کرد، اصطلاحاً به حالت اشباع رسیده  است. بنابراین رطوبت نسبی، میزان رطوبت مطلق است نسبت به حداکثر میزان جذب رطوبت در یک دمای مشخص از آنجا که بیشینه ی رطوبت موجود در هوا بسته به دمای است، دما یکی از عناصر تعیین کننده ی رطوبت نسبی می باشد. همان طور که دیده ایم، این در مورد رطوبت مطلق صدق نمی کند. تصویر صفحه 6 روابط مورد بحث را نشان می دهد.

با استفاده از این روابط، رطوبت نسبی هوا را می توان بر پایه دمای اطاق و رطوبت مطلق محاسبه کرد. بالعکس، رطوبت مطلق را می توان بر اساس رطوبت نسبی محاسبه نمود.

 

تعریف اصطلاحات

وقتی عبارت آب و هوا (weather) را بکار می بریم، در واقع منظورمان شرایط اتمسفری زمین در محل بخصوص در یک نقطه ی خاص از زمان می باشد. وقتی راجع به آب و هوا در مدت طولانی تر از زمان حرف می زنیم، از وضعیت آب و هوا weather situation استفاده می کنیم مفهوم شرایط اقلیمی (climate) کمی پیچیده تر است. این مفهوم اشاره دارد به وضعیت آب و هوا در، دراز مدت یا وضعیت جهت و قدرت وزش آب و هوا در یک منطقه ی بخصوص از نظر دما، رطوبت هوا، فشار اتمسفر، بارش بادها، ساعت های ابری آفتابی آب و هوای داخلی interior climate  اصطلاحی است که برای وضعیت موجود در فضاهای بسته، که افراد و تجهیزات را به کل و یا به جزء از وضعیت اقلیمی محیط بیرون جدا می سازد، بکار می رود. به عبارت دیگر آب و هوای داخل همان وضعیت جوی محیط در لحظه است، که نه تنها به راحتی افراد بلکه بر روندهای تولید و شرایط نگهداری اجناس حساس به دما و رطوبت تاثیر می گذارد.

از این نظر می توان گفت که تفاوت زیادی میان مکان های کنترل شده و مکان های غیر کنترل شده وجود دارد. یک مکان غیر کنترل شده، اتاق یا کارگاهی است که وضعیت جوی آن به طور مصنوعی بوجود نیامده اند. در یک مکان کنترل شده، میزان تاثیر پذیری از شرایط محیط بیرون بالا است. در مکان های کنترل شده، که در طول ماه های زمستان گرمایش می شوند ولی هوا تهویه نمی گردد رطوبت نسبی هوا عکس حالت رطوبت هوای بیرون است. وقتی سیستم حرارتی در طول زمستان روشن است رطوبت هوای داخل کمینه است. این میزان در تابستان به حد بیشینه ی خود می رسد و در آخر، فضای مجاور شیء (که در مورد کار ما همان رول ها و دسته های ورقه های کاغذ  است) شرایط جوی خاص خود را دارد. در مورد این جو، اغلب از اصطلاح آب و هوای مجاور استفاده می شود.