سرمایه و کارشناس از آلمان، مواد اولیه و مشتری در ایران

سابقه تولید مقوای پشت طوسی در کشور ما از 4 سال فراتر نمی رود، که تنها در یک کارخانه صورت می گیرد. آن هم با سرمایه گذاری خارجی و با حضور پرشمار کارشناسان در آغاز فعالیت. این گزاره ها، بیانگر سطح تخصص و فن آوری معینی است که دست کم در بدو تاسیس بدون کمک صاحبان دانش فنی و تکنولوژی در کشورهای غربی، میسر نمی شد. با این ویژگی ها، می بایست این محصول بر اساس استانداردهای معمول در کشورهای اروپایی در این کارخانه تولید شود.

 

اما برخی از خریداران و شماری از مصرف کنندگان مقوای پشت طوسی اترک، در ارتباط با مشخصات فنی این محصول گلایه مند هستند و برخی ار آنها، از دیدگاه تجاری، واردات مقوا از برخی کشورهای آسیایی را به صرفه تر می دانند. این مسائل را محمود کیخسروی مدیر عامل اترک در میان گذاشته و پاسخ های او را می شنویم. سپس به همراه مدیر تولید کارخانه اترک، از مراحل فرآوری مقوای پشت طوسی و تجهیزات و بخش های مختلف کارخانه بازدید می کنیم. برای بازدید از تنها کارخانه تولید کننده مقوای پشت طوسی در خاورمیانه، سفری به اصفهان داشتیم. سپس 60 کیلومتر از جاده اصفهان- شهرکرد را پیمودیم تا مراحل تولید این محصول را به طور مستقیم در کارخانه اترک مشاهده کنیم.

 

 

محمود کیخسرو مدیر عامل شرکت اترک درباره انواع مقوا و تولید این شرکت توضیح می دهد:

«به طور کلی تولیدات کاغذ به سه گروه تقسیم بندی می شود. گروه اول که به طور عامیانه  به آن گروه قهوه ای ها می گویند، بیشتر به تولید کارتن کنگره ای می پردازند. از این نوع کارتن ها از جمله فلوت و تست لاینر برای بسته بندی های بزرگ استفاده می شود. سرمایه گذاری برای تولید این نوع کاغذ محدود است و حداکثر با یک میلیون دلار می توان آن را تولید کرد. تقریباً تمامی کشورهای دنیا امکان تولید این کاغذها را دارند. در ایران هم حدود 30 تولید کننده شناخته شده وجود دارد.

گروه دوم به نام گروه سفید معروف است که شامل کاغذ تحریر، کاغذ گلاسه، کاغذ روزنامه و ... است. خمیر این کاغذها از الیاف سفید کوتاه و یا الیاف سفید بلند از چوب درختان تولید می شود، بنابراین کشورهای تولید کننده این کاغذ از پشتوانه غنی جنگلی برخوردارند مثل روسیه، کانادا و ... متاسفانه بعد از انقلاب در کشور ما بدون توجه به مسئله پایه ای اقدام به ایجاد چندین واحد به منظور تولید کاغذهای سفید شد که اغلب  موفق نبودند.

دسته سوم گروه دوبلکس یا تریبلکس (چند لایه ای) هستند که در ایران به مقوای پشت طوسی معروفند. تولید مقوای پشت طوسی نیازمند تکنولوژی بالایی است، به همین دلیل در دست معدودی از کشورها در دنیا است.، به طوری که تنها حدود 6 گروه اصلی تولیدی مقوای پشت طوسی، کل بازار جهان در اختیار گرفته اند.

یکی از علت های پیچیدگی این صنعت، تولید خمیر کاغذ از کاغذ باطله هایی است که انواع ضایعات  در آن یافت می شود. در ابتدای خط تولید کاغذهای باطله از مسیری بسیار طولانی عبور کرده تا ضایعات آن جدا شود و محصولی به دست آید که برای بسته بندی مواد غذایی، بهداشتی، دارویی، شوینده و ... از آن استفاده می شود. به طور کلی می توان  گفت موادی بسیار ناهماهنگ وارد شده و خروجی آن مقوایی بهداشتی است که می توان مثلاً برای بسته بندی مواد فوق از آن استفاده کرد. به علت پیچیدگی این صنعت نیاز به سرمایه گذاری بسیار سنگینی می باشد.

در روسیه، آسیای میانه و کل منطقه خلیج فارس این صنعت وجود ندارد. در خاورمیانه اعراب بسیار کوشیدند تا به این صنعت دست یابند، ولی نا موفق بودند.

شرکت آلمانی نورکم (Norecom)   علی رغم علاقه مندی کشورهای عربی، این صنعت را وارد ایران کرد. این پروژه در سال 1389 با سرمایه گذاری 220 میلیون دلاری، در زمینی به مساحت 35 هکتار و مسیر لوله گذاری آب 11 کیلومتری به همراه سایر زیر بناهای لازم از جمله برق آن به صورت مستقل به تست سرد رسید.»

 

 

آیا شرکت نورکم علاوه بر سرمایه گذاری در اعزام متخصص و آموزش نیروی کار نیز، مشارکت داشت؟

کارخانجات اترک کار خود را با 153 کارشناس خارجی آغاز و به آموزش متخصصان داخلی در کنار کارشناسان خارجی آغاز و به آموزش متخصصان داخلی در کنار کارشناسان خارجی پرداخت.

کلاس های 6 ماهه آموزشی نیز برگزار شد. بخش اعظمی از مراحل نصب و بهره برداری که 28 ماه به طول انجامید، توسط نیروهای ایرانی انجام شد. در حال حاضر 153 کارشناس خارجی حدود 15 نفر در شرکت مانده و مشغول به کار هستند و بقیه پرسنل را افراد ایرانی تشکیل می دهند. حدود 600 نفر به طور مستقیم در این مجموعه مشغول به فعالیت هستند.

از همان ابتدای تاسیس شرکت اترک به دلیل این که کیفیت برای ما بسیار حائز اهمیت بود، بهترین تولید کننده در دنیا یعنی شرکت هانسول را الگوی خود قرار دادیم.  کیفیت مقواهای هانسول را مد نظر قرار داده و تلاش کردیم به کیفیت بالاتر از آن دست پیدا کنیم. با توجه به تلاش های انجام شده توانستیم در مدت زمان کوتاهی به کیفیتی برسیم که شوینده ها محصول ما را برای بسته بندی قبول کنند. در آن زمان مساله تحریم مطرح نبود و شوینده ها به انتخاب خودشان سمت ما آمدند و نه به دلیل تنگناهای اقتصادی، این جزو افتخارات ماست.

 

بر اساس صحبت ما با تعدادی از تولید کنندگان شوینده ها، برخی از کیفیت محصول شرکت اترک راضی نبودند. لطفاً در این باره توضیحاتی بفرمایید.

حساس ترین و عمده ترین مصرف کنندگان این محصول، شوینده ها هستند. در بسته بندی شوینده سرعت چاپ و بسته بندی بسیار بالاست، بنابراین یک دستی شیت مقوا بسیار حائز اهمیت است . هرگونه تلرانسی در ضخامت مقوا سبب کج شدن، چروک شدن و ... در چاپ می شود.

چون شما با همه تولیدکنندگان مواد شوینده صحبت نکرده اید، نمی توانید قضاوت صحیحی داشته باشید.  شرکت پاکشو و تاژ از ابتدا حدود نیم درصد نیاز خود را از اترک تامین کرده اند. بنابراین نمی توانند قضاوت صحیحی نسبت به کیفیت محصول اترک که در حال حاضر از بالاترین سطح آن برخوردار است، داشته باشند. شرکت های بزرگی مثل کندر، پارس بین الملل پاکنام و ... مدت ها است از ما خرید می کنند و از کیفیت محصول ما نیز راضی هستند.

 

اما بعضی از مصرف کنندگان مقوای اترک، از وجود پرز در مقوا که باعث وقفه و آسیب در کار چاپ می شود، گلایه داشتند و مشتریان قدیمی شما از نبود شیتر در کارخانه و بردن رول بازکنی گلایه داشتند.

در رابطه با پرز، شرکت اقدام به واردات Sheeter عظیم خود که آخرین نسل Sheeter های هوشمند است از شرکت پاسابان اسپانیا با سرمایه گذاری 7/6 میلیون یورو نمود و نصب گردیده و مسئله پرز کاملاً برطرف شد.

ادعای ما این است که کیفیت محصول تولیدی اترک از هانسول بالاتر است. کره ای ها نمی توانستند قبول کنند شرکتی بتواند در ایران مقوای دوبلکس تولید کند و شایعاتی که بود مقوا از خارج تهیه می شود و در ایران به شیت تبدیل می شود.

شرکت هانسول و دایهان کره، پالتی از مقواهای ما را برده و مورد بررسی قرار داده اند، آنها از تولید این محصول در ایران بسیار تعجب کرده بودند.

هانسول تولید خود را به صورت Blue shade ارائه می دهد و ادعا دارد تنها تولید کننده این محصول در دنیاست ولی در حقیقت محصول آنها  Blue shade نیست، با اضافه کردن رنگ قرمز به سفیدی دست یافته که به این نام معروف شده است. اترک تنها تولید کننده  Blue shade در دنیاست که بر روی لیبل های بسته بندی ما این موضوع با مارک فلامینگو ثبت شده است.

ادعای دیگری که ما آن را به اثبات رسانده ایم ضد باکتری بودن مقواهای تولیدی ماست. وزارت بهداشت آزمایشگاه نان رضوی مشهد را به عنوان محل آزمایش مقواهای پشت طوسی برگزید. فقط شرکت اترک توانست تاییدیه ضد باکتری بودن را دریافت کند.

 

آیا ممکن است گزارش مستند آزمایشگاه مستقلی را در مورد مقایسه محصول خود با محصول شرکت های دیگر ارایه فرمایید؟

کیفیت محصولات اترک از نظر تمامی پارامترها از هانسول بالاتر است. به منظور تجهیز آزمایشگاه اترک بیش از 60 میلیون یورو سرمایه گذاری انجام شده است.

برای اثبات کیفیت اترک چندین بار در آزمایشگاه برای مشتریان نمونه تولیدی خود و شرکت های هانسول و دایهان را مورد آزمایش قرار داده ایم و این مدعا ثابت شده است.

 

آیا اگر تعرفه واردات مقوای پشت طوسی کاهش پیدا کند، از توان رقابت خود با محصولات وارداتی اطمینان دارید؟

در حال حاضر ظرفیت تولید فاز اول شرکت اترک 100هزار تن است که برای تامین نیازهای داخل کشور مصرف می شود. این صنعت در داخل کشور ما با بی مهری های فراوانی رو به رو شده است. دلیل آن هم این است که تولید این مقدار مقوا در داخل کشور به ضرر دلالان است. بیش از یک سال در تلاش بوده ایم که تعرفه واردات را از 4% به 25% برسانیم. پس از گذشت این دو سال در سال 1391 با تعرفه 11% موافقت شد.

 

طرح توسعه شرکت در چه زمانی اجرا می شود و چه دستاوردهای اقتصادی و فنی باید از آن انتظار داشت؟

فاز دوم پروژه که حدوداً 30% کارهای زیربنایی و انتخاب ماشین آلات آن انجام شده است 250 هزار تن تولید خواهد داشت. در حال حاضر علی رغم سرمایه گذاری های انجام شده به دلیل نابسامانی های ناشی از تحریم ها، محدودیت گشایش اعتبار و عدم حمایت مسئولان اگر هزینه یک سال خروج ارز از کشور برای این محصول را در جهت انجام فاز دوم پروژه اترک هزینه کنند، کشور از واردات این کالا بی نیاز می شود و می تواند در منطقه به عنوان اولین صادر کننده مقوای پشت طوسی فعالیت کند . ولی متاسفانه هنوز اتفاقی نیفتاده است ما امیدواریم از طرف دولت جدید تمهیداتی در این زمینه انجام شود.

در مجموع می توان گفت اگر دولت پشتیبانی های لازم برای راه اندازی فاز دوم را انجام دهد 350 هزار تن تولید خواهیم داشت که حدود 250 تا 300 میلیون دلار واردات را در سال جبران می کند.

از نظر دانش فنی پشتوانه ای مثل دانشگاه برای صنعت کاغذ ایجاد کرده ایم ، مثلاً تعمیر غلطک های کاغذ سازی در ایران امکان پذیر نبوده است و با هزینه بسیار زیاد به خارج از کشور فرستاده می شد. هم اکنون با پیشرفت دانش فنی این امکان در داخل کشور به وجود آمده است.

به عنوان نمونه چند سال گذشته تعمیر یک غلتک در آلمان تا سقف 26 هزار یورو برای ما هزینه در برداشت.

 

 

گردش کار و ایستگاه کاری

در ادامه مدیر عامل شرکت اترگ گردش کار کارخانه را شرح می دهد.

« گردش کار (work flow) این مجموعه به شکل U است. در حقیقت کار کارخانه اترک بخش SFT این است که یک جسم مرده (ضایعات) را به خمیر تبدیل می کند و این خمیر از الیاف کوتاه تشکیل شده است. ما کاغذهای باطله را از سراسر کشور جمع آوری می کنیم، این کاغذها با مواد دیگری مثل پلاستیک و ناخالصی های دیگر مخلوط هستند. روزی بیست تن پلاستیک را جداسازی می کنیم شایان ذکر است که در کنار تولید این محصول کمک بزرگی به حفظ محیط زیست می گردد: 1- درختی بریده نمی شود و از اجسام مرده الیاف تولید می شود.

 2- پلاستیک هایی که در طبیعت رها شده جمع آوری می کنیم و از آنها پالت می سازیم.

3- آب خروجی حاوی خمیر کاغذ سبب رونق کشاورزی می شود. داخل این آب، الیاف ریز وجود دارد که کار کود را انجام می دهد. اگر مسیر آب خروجی اترک را پی بگیرید متوجه رشد چشمگیر درختان منطقه خواهید شد.

با توجه به این دلایل شرکت اترک سال گذشته وارد صنعت سبز شد. مبلغ 18 میلیارد تومان برای تجهیز فاضلاب صنعتی این شرکت هزینه شده است.»

 

گام به گام با خط تولید

 با این سخنان به آقای عباس حاج  رضایی مدیر تولید شرکت اترک می رسیم و او بخش های این کارخانه و چرخه تولید مقوای پشت طوسی را شرح می دهد:

« مقوای تولید شده توسط شرکت اترک برای جعبه های شوینده از جمله دارویی، غذایی، بهداشتی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد و قابلیت چاپ پذیری دارد.

مقوای پشت طوسی از چند لایه اصلی تشکیل شده است. لایه میانی آن از کاغذهای بازیافتی و لایه سفید رنگ رویی شامل 50درصد خمیر دست اول (Vergin)- خمیر ساخته شده از درختان پهن برگ- و 50 درصد ضایعات کاغذ سفید است.

خمیر دست اول از خارج از کشور و پوشال سفید از داخل تهیه می شود.

همانطور که اشاره شد این مجتمع عظیم به صورت U ساخته شده که متشکل از واحد SFT  (تولید خمیر) ،واحد CCK، واحد یوتیلیتی، واحد BM (خط مقوا) و واحد FH (تبدیل و برش) تشکیل گردیده است که خلاصه از این واحدها به شرح ذیل است.

1-  واحد SFT: دانش فنی و تجهیزات آن توسط سازنده اروپایی به نام Andritz خریداری شده که در حقیقت Andritz بهترین سازنده این تجهیزات در دنیا می باشد.

2-  واحد CCK: تجهیزات این واحد از شرکت GAW اتریش که از سازندگان معروف است خریداری و نصب شده است.

3-  واحد BM: این واحد از بهترین های جهان مثل Black Clawson ، Voith خریداری و نصب شده است.

4-  واحد FH : همان طور که در فوق اشاره شد کلیه تجهیزات این بخش اخیراً با سرمایه گذاری 7/6 میلیون یورویی از شرکت Pasaban اسپانیا خریداری و نصب گردیده است. این خط کاملاً هوشمند است و هر گونه خراش و یا آثاری را در روی محصول ملاحظه کند از خط بسته بندی خارج می نماید از مهمترین مشخصه این تجهیزات شمارش دقیق تعداد برگ هر پالت می باشد و حتی برش بصورتی است که هیچ گونه پرزی را ایجاد نمی کند.

این چند واحد فوق تشکیل شده از هزاران Automatic Valve، Drive و دیگر قطعات است که تسط دو سیستم QCS و DCS شرکت معروف ABB کنترل می شود و کل خط از شروع تا انتها هوشمند و به طور اتوماتیک می باشد.»

منبع : ویژه نامه صنعت چاپ / شماره : 385