کد مصاحبه:
۲۸
- تاریخ درج:
۱۳۸۶/۰۴/۲۰
- مشاهده:
۲,۲۴۰
جمعي از كارشناسان امور جنگل ، يكي از دلايل مهم بسياري از طرح‌ها و برنامه‌هاي ناموفق و نيمه موفق جنگلهاي شمال را نبود بستر مناسب و يا وجود مشكلات اجتماعي و اقتصادي مي‌دانند.
كندي بسيار زياد اجراي طرح خروج دام از جنگلهاي شمال ، معضلات مربوط به قاچاق چوب ، دشواري‌هاي حفاظت از جنگل ، از جمله پيامدهاي اين مشكلات است كه جنگلهاي شمال با آن روبرو است.
اين كارشناسان در گفت و گو با خبرگزاري جمهوري اسلامي ، ضمن برشمردن مسائل موجود، بر لزوم حل اين مشكلات براي حفظ بهتر جنگلها تاكيد كردند.
يكي از كارشناسان ناظر اداره‌كل منابع طبيعي غرب مازندران در اين‌باره به ايرنا گفت : يكي از موارد مهم درشمال كشور، طرح خروج دام از جنگل است كه درپي آن، نه تنها مشكلات اجتماعي و اقتصادي منطقه حل نشد، بلكه بيشتر هم شد.
" عباس تقي‌پور" افزود: بي‌اطلاعي ازخواست دامداران و توقعات فرزندان آنان و همچنين چندگانگي درحقوق ارفاقي اختصاص يافته به دامداران ، انگيزه ماندن آنان را بيشتر و مشكلات را افزون تر كرد.
وي ادامه داد : برخورد قاطع نكردن مراجع قضايي با دامداران و حتي زير سوال بردن نيروهاي منابع طبيعي باعث شد وضع فعلي به وجودايد و هيچ حوزه آبخيزي در شمال وجود ندارد كه ازدام خالي شده باشد.
تقي پور بيان داشت : بسياري از روستاييان جنگل‌نشين داراي خودرو نيسان ، قاطر و اره موتوري هستند و حدس زدن شغلشان آسان است.
اين كارشناس ارشد جنگلداري افزود: گسترش طبيعت گردي به نفع جنگل نشينان است و نظر برخي كه ورود گردشگران را مساوي با تخريب فرهنگي و اخلاقي مردم محلي مي‌دانند، درست نيست.
بنابرآمار، جمعيت ساكن در شمال، در طول نيم قرن اخير ۱۰برابر شده و به حدود هشت ميليون نفر رسيده است.
با در نظر گرفتن ساكنان موقت و گردشگران حاكي از كمبود جا در منطقه شمال است كه زمينه را براي تخريب جنگل فراهم مي‌كند.
به اعتقاد كارشناسان هر چه مشكلات اجتماعي و اقتصادي بيشتر باشد ، تجاوز به جنگل افزون تر و حفاظت از آن دشوارتر مي‌شود.
يكي از كارشناسان سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور گفت: نفس ملي شدن جنگلها و مراتع (درسال (۱۳۴۱براي اعمال مديريت يكنواخت ، اجراي برنامه‌هاي مترقي، سلب مالكيت از اشخاص، جلوگيري از اجراي برنامه‌هاي پراكنده و اعمال سليقه‌هاي محلي، در كنار خلاء هسته‌هاي كارشناسي قوي ، مي‌توانست اتفاقي مطلوب و مفيد تلقي شود.
" ابراهيم محمودپور" اضافه كرد : با سلب مالكيت اشخاص، كساني كه‌بيشترين سود را بردند، رعاياي گله‌هاي دامداري متعلق به مالكان بزرگ (گالش ها) كه از محروم‌ترين گروه‌هاي اجتماعي به حساب مي‌آمدند بودند.
وي گفت : رشد ناموزون صنعتي و گسترش شهرنشيني ، حاشيه نشيني روستاييان، بروز نابساماني‌هاي فرهنگي، شروع تنش‌هاي اجتماعي و درپي‌آن بحران‌هاي‌اقتصادي و تزلزل سياسي در هيات حاكمه‌وقت، خروج ارز و سرمايه از كشور، بخش صنعت را با ركود مواجه كرد.
محمودپور تصريح كرد: فروپاشي نسبي مديريت دولتي بر منابع ملي از سال ۵۶ ، ناآگاهي عده زيادي از مردم نسبت به نقش منابع طبيعي تجديدشونده درحفاظت از منابع حياتي و زندگي انسان و علل ديگر، تصرف، تخريب و تبديل جنگل هارا در سال‌هاي اول انقلاب، به نوعي مبارزه عمومي و ضد استعماري تبديل كرده بود.
كارشناس سازمان جنگلها يادآور شد : وقوع جنگ تحميلي ، امكان تبيين جايگاه و نقش منابع طبيعي را به تاخير انداخت و به جنگلهاي شمال، آسيب- هاي جدي و فراوان وارد شد.
وي افزود: تهاجم، تخريب و تصرف اراضي ملي و جنگلها، در سال‌هاي بعد مهار شد ولي از بين نرفت، البته اين بار، ديگر تخريب جنگل به معناي توليد براي خودكفايي نبود و بلكه افزايش جمعيت روستايي و مسائل ديگر فشار مضاعفي بر جنگل تحميل كرد.
به گفته محمودپور، در حدود يك ميليون و ۳۰۰هزار نفر در ۱۸۱هزارخانوار ساكن در محدوده حوزه‌هاي آبخيز شمال كشور زندگي مي‌كنند و ۴۸درصد از كل آباديهاي داخل و حاشيه جنگل ، كمتر از ۲۰خانوار دارند.
نماينده سازمان‌هاي مردم نهاد (سمن) در معاونت مناطق مرطوب و نيمه مرطوب سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور دراين‌باره به ايرنا گفت : مشكل تامين سوخت روستاييان هنوز به طور كامل حل نشده‌است.
"صادق رحمتي" افزود: جانشين سوخت فسيلي به جاي سوخت گياهي كه در شوراي برنامه‌ريزي كشاورزي و آب درسال ۶۸درنظرگرفته شده بود،به دليل ضعف شناخت دقيق و همه جانبه اين پديده، تاكنون بسامان نشده است.
به گفته او شيب و فرسايش خاك در كوهستان ، بالا بودن هزينه كشاورزي در كوهستان ، ضعف خدمات رساني رفاهي و بهداشتي و آموزشي به روستاييان ، نوعي "فقرساكت" را بر جوامع محلي حاكم كرده‌است كه جوابگوي آن،استفاده‌روستاييان از جنگل است.
رحمتي اظهار داشت : برخي روستاييان شمال كشور ، به فعاليت‌هايي همچون زراعت چوب، نوغانداري، زنبور داري و صنايع چوب اشتغال دارند.
اين نماينده سازمان مردم نهاد سمن تاكيد كرد : لازم است شيوه‌هاي بهره‌وري از جنگل با مشاركت جوامع محلي شناخته شود.
وي افزود: بايد با بررسي نظر جنگل نشينان در مورد مشكلات موجود، راه حل- هايي پيشنهاد شود كه خود آنان را سهيم كند.
وي ادامه داد : شايسته است در قالب طرح حمايت از جنگلهاي كوهستاني، با مشاركت جوامع محلي و با همكاري ذينفعان دولتي ، بخش خصوصي و مردم ، درپي رفع مشكلات برآمد.
رحمتي ااضافه كرد : طرح‌هاي مذكور، طبق نمونه‌گيري " تصادفي طبقه‌اي" كه طبقات را براساس ميزان مشكلات موجود و ميزان آسيب پذيري به سه دسته "مناطق بحراني"،" آستانه بحراني " و " غيربحراني " تقسيم مي‌كند، بررسي مي‌شود.
او توضيح داد: در ابتدا حوزه‌هاي آبخيز مورد عمليات ، شناسايي مي‌شود و سپس با انتخاب خانوارهاي نمونه درآن حوزه و ثبت مشكلات آنها، با تحقيق و بررسي جوانب امر، درصدد يافتن راهكار از ذينفعان بر مي‌آييم.
به گفته رحمتي تاكنون سه طرح در قالب حمايت از جنگلهاي كوهستاني با مشاركت جوامع محلي در بلده نور، صفارود رامسر، فشكور و ناتر چالوس مشخص شده و در حال اجراست.
طبق آمار سازمان جنگلها و مراتع تا پايان سال ۸۴از چهار ميليون و ۳۷ هزار واحد دامي موجود در جنگلهاي شمال يك ميليون و ۵۴هزار واحد از جنگل خارج شده است.
به گفته كارشناسان امر ، قاچاق چوب به دليل آزادي واردات چوب و افزايش حفاظت جنگل از جمله آغاز به كار يگان حفاظت كاهش يافته و قاچاق كنوني درختان جنگلي بيشتر به صورت محلي است.
جنگلهاي ۱/۸ميليون هكتاري شمال كشور دست كم داراي ۱۲۰گونه چوبي است در حالي كه در قاره اروپا در حدود ۴۰گونه گياه چوبي وجود دارد.