کد مصاحبه:
۱۵۷۰
- تاریخ درج:
۱۴۰۴/۰۲/۳۱
- مشاهده:
۳۵
استان گلستان با تولید روزانه حدود هزار تن زباله ظرفیت بالایی برای تبدیل این پسماندها به منبعی برای درآمد اشتغال پایدار و بهبود محیط زیست دارد و کارشناسان معتقدند با توسعه زیرساخت‌های موجود تفکیک بهینه پردازش صحیح و دفن بهداشتی زباله‌ها می‌توان ضمن کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی، فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای این استان شمالی ایجاد کرد.
به گزارش ایرنا، گلستان دو سایت اصلی مدیریت پسماند در شهرهای آق‌قلا و آزادشهر دارد که زباله‌های مناطق شرق و غرب استان را پردازش می‌کنند اما چالش‌هایی نظیر جانمایی نادرست سایت‌ها کمبود زیرساخت‌ها و ضعف‌های فرهنگی در حوزه تفکیک زباله مانع بهره‌برداری کامل از این ظرفیت شده است.
سایت آق‌قلا روزانه ۹۵۵ تن زباله از ۱۴ شهر و ۳۰۰ روستای غرب استان به علاوه ۲۵۵ تن زباله ورودی از مازندران دریافت می‌کند و سایت آزادشهر حدود ۲۵۰ تن زباله از ۱۶ شهر و ۳۱۷ روستای شرق استان را مدیریت می‌کند.
حسن ملک شاهکوهی مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند گلستان در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: این استان از پیشگامان مدیریت پسماند در کشور است و مشکل جدی در جمع‌آوری و پردازش زباله وجود ندارد با این حال بررسی‌های میدانی و گزارش‌های ایرنا از گفت‌وگو با کارشناسان و مدیران استانی نشان‌دهنده وجود کاستی‌هایی در زیرساخت‌ها و ضعف‌های فرهنگی در این حوزه است.
یکی از مشکلات اصلی سایت آزادشهر، جانمایی نادرست آن در فاصله کمتر از یک کیلومتر از شهر و نزدیکی جاده بین‌المللی شمال-مشهد است که از دو دهه پیش مشکلات زیست‌محیطی مانند بوی نامطبوع ناشی از پردازش زباله‌ها و گاز متان حاصل از دپوی پسماند را برای اهالی شهر و روستاهای اطراف ایجاد کرد.
هرچند در سال‌های گذشته با توقف دفن زباله در این سایت و انجام برخی اقدامات زیرساختی مانند کاهش شیرابه‌ها مشکلات تا حدی کم شده اما بوی ناشی از تخلیه بارگیری و هوادهی کمپوست همچنان آزاردهنده است.
ندا کوهستانی معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار آزادشهر گفت: بخش زیادی از زباله‌های ورودی به سایت آزادشهر پس از تفکیک و پردازش با تریلی‌های مخصوص به سایت آق‌قلا منتقل می‌شود اما بوی ناشی از فعالیت‌های پردازش همچنان در برخی ساعات برای ساکنان مناطق اطراف مشکل‌ساز است.
ملک شاهکویی معتقد است: بوی نامطبوع سایت آزادشهر به دلیل تخلیه غیرقانونی چند هزار لیتر فاضلاب انسانی در نزدیکی این سایت است و پردازش زباله‌ها در این مکان مشکلی ایجاد نمی‌کند.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند گلستان افزود: سازمان پسماند با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان در حال مطالعه برای یافتن مکان جدیدی برای دفن بهداشتی زباله‌های شرق استان است که هنوز نهایی نشده است.
تفکیک زباله حلقه گمشده مدیریت پسماند گلستان
تفکیک زباله از مبدا یکی از مهم‌ترین ارکان مدیریت پسماند است که در گلستان به دلیل نبود آموزش کافی فرهنگ‌سازی ضعیف و کمبود زیرساخت‌ها یا اجرا نمی‌شود یا با شکست مواجه شده است.
کارشناسان مسائل اجتماعی و محیط زیست معتقدند موفقیت در تفکیک زباله نیازمند آموزش مستمر تربیت نیروی انسانی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب از سوی متولیان رسانه‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد است.
علاوه بر این تفکیک صحیح زباله می‌تواند هزینه‌های جمع‌آوری را کاهش داده و عواید مالی قابل توجهی برای شهروندان و نهادهای مسئول به همراه داشته باشد.
در گنبدکاووس روزانه بیش از ۱۲۰ تن زباله تولید می‌شود که به گفته معاون خدمات شهری شهرداری این شهر ۳۰ تا ۴۰ درصد آن زباله خشک و قابل بازیافت است.
ایرج شفیع‌پور متوسط تولید زباله هر شهروند گنبدی را ۷۵۰ گرم و هزینه جمع‌آوری و حمل هر کیلوگرم زباله را ۶ هزار ریال اعلام کرد اما بسیاری از شهروندان زباله‌های قابل بازیافت خود را به شرکت‌های طرف قرارداد یا نرم‌افزار زیباشهر که برای این منظور طراحی شده تحویل نمی‌دهند.
در آزادشهر نیز مهدی طبسی معاون خدمات شهری شهرداری این شهر مشکلات اقتصادی فعالیت زباله‌گردها و ضعف فرهنگی را از دلایل اصلی شکست طرح تفکیک زباله می‌داند و معتقد است اجرای موفق این طرح تنها با آموزش و فرهنگ‌سازی امکان‌پذیر است.
ملک شاهکوهی نیز با تأیید ناکامی طرح تفکیک زباله در بیشتر شهرهای گلستان تأکید کرد: فرهنگ‌سازی در این حوزه نیازمند ۲۰ سال فعالیت مستمر است.
وی قراردادهای کوتاه‌مدت با پیمانکاران، عمر کوتاه شوراها و شهرداران و فعالیت غیربهداشتی زباله‌گردها را از موانع اصلی موفقیت این طرح دانست و افزود: آموزش کودکان و نوجوانان به عنوان سرپرستان آینده خانواده‌ها می‌تواند کلید موفقیت بلندمدت باشد.
چالش‌های سایت آزادشهر از بوی نامطبوع تا انتقال زباله
سایت ۲۲ هکتاری پسماند آزادشهر به دلیل نزدیکی به شهر و جاده بین‌المللی از ابتدا با مشکلات متعددی همراه بوده و بوی نامطبوع ناشی از پردازش زباله‌ها و هوادهی کمپوست‌ها همچنان ساکنان شهر و روستاهای پایین‌دست را آزار می‌دهد.
اگرچه دفن زباله در این سایت از حدود ۲ سال پیش متوقف شده و زباله‌ها پس از تفکیک و پردازش به سایت آق‌قلا منتقل می‌شوند اما این روند هزینه‌بر و غیربهینه است.
تلاش‌هایی برای کاهش مشکلات این سایت در جریان است از جمله تبدیل بخشی از مساحت آن به مزرعه گل نرگس برای کاهش بوی نامطبوع اما کوهستانی تأکید کرد در بلندمدت تغییر مکان این سایت ضروری است.
چشم‌انداز طلایی تبدیل زباله به ثروت
سازمان پسماند گلستان برنامه‌های نوآورانه‌ای برای بهره‌برداری بهتر از طلای کثیف دارد که یکی از این برنامه‌ها، تولید برق از زباله است که به گفته ملک شاهکوهی به تازگی تفاهم‌نامه‌ای سه‌جانبه بین استانداری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و کارخانه سیمان گلستان امضا شده است.
بر اساس این تفاهم‌نامه، گاز حاصل از پرس زباله‌ها با استفاده از روش آری دی اف (RDF) به برق تبدیل شده و این برق جایگزین گاز مصرفی کارخانه سیمان خواهد شد.
از مجموع ۹۰۰ تا هزار تن زباله تولیدی روزانه گلستان که نیمی از آن زباله تر و قابل تبدیل به کمپوست است تنها ۲۵ تن کمپوست در دو سایت آق‌قلا و آزادشهر تولید و روانه بازار می‌شود که این آمار، نشان‌دهنده استفاده غیربهینه از ظرفیت زباله‌های تر است که با بهبود زیرساخت‌ها و افزایش تولید کمپوست می‌توان درآمد و اشتغال پایداری ایجاد کرد.
گلستان در مسیر توسعه پایدار
مدیریت پسماند در گلستان با وجود پیشرفت‌های قابل توجه همچنان با چالش‌هایی مانند نبود تفکیک زباله از مبدا ضعف فرهنگ‌سازی و کمبود زیرساخت‌ها مواجه است.
با سرمایه‌گذاری در آموزش شهروندی توسعه زیرساخت‌ها و اجرای طرح‌های نوآورانه مانند تولید برق از زباله طلای کثیف گلستان می‌تواند به منبعی برای توسعه اقتصادی اشتغال‌زایی و حفاظت از محیط زیست تبدیل شود.
استان گلستان با بیش از دو میلیون نفر جمعیت در ۳۶ شهر و حدود هزار روستا نیازمند عزم جدی مسئولان و مشارکت شهروندان برای تحقق این چشم‌انداز است.