پیدا و پنهان قیمت‌گذاری کتاب در ایران

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، قیمت کتاب در سال‌های گذشته علی‌رغم ثبات نسبی در بازار کاغذ روند صعودی خود را طی می‌کند؛ این در حالی است که پیش‌تر فعالان صنعت نشر دلیل عمده افزایش قیمت کتاب را نوسانات شدید قیمت کاغذ و تلاطم در بازار این کالا به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه تولید کتاب عنوان می‌کردند.

 

افزایش قیمت کتاب در حالی ادامه‌دار است که فعالان بازار و آمارها، از کاهش خرید مردم از این بازار حکایت می‌کنند. بررسی‌های آماری نمافر نشان می‌دهد هزینه‌کرد ایرانی‌ها از سال 1396 تا 1402 در حوزه‌های مختلف فرهنگ آب رفته است؛ به طوری که از 11.7 درصد در سال 1396 به 7.85 در سال 1402 رسیده و در این مدت روند نزولی طی کرده است. طبق بررسی‌های انجام شده، این روند در سال 1400 فقط کمی افزایش داشته اما در سال‌های بعد، به روند کاهشی خود ادامه داده است.

 

براساس اطلاعات منتشر شده، کاهش چهار درصدی سهم هزینه‌کرد فرهنگی از کل هزینه‌کرد آن هم طی شش سال ثابت می‌کند همزمان با جهش تورم، اقشار مختلفی از مردم خرید کالاها و خدمات فرهنگی را محدود کرده‌اند. براساس این اطلاعات؛ در حوزه نشر 0/18 درصد از کل هزینه‌های خانواده‌ها در سال 1396 به این حوزه اختصاص داشت که این میزان در سال 1402، به 0/10 درصد رسیده است.

 

رضا حاجی‌آبادی، مدیر انتشارات هزاره ققنوس، اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت کتاب را افزایش قیمت ارز و تأثیر آن بر بازار دانست؛ تأثیری که امکان ریسک‌پذیری را کاهش می‌دهد: هر محصولی که تولید می‌شود، یکسری هزینه آشکار و یکسری هزینه پنهان دارد. برای تعیین قیمت تمام شده، باید این هزینه‌ها را استخراج و بعد از در نظر گرفتن حاشیه سود، قیمت را تعیین کنید.

 

 

او ادامه داد: اوایل که کار نشر را شروع کرده بودم، برای چاپ کتاب، هزینه‌ها را حساب و قیمت را به صورت سر به سر تعیین می‌کردم. یکی از دوستان به من گفت اشتباه می‌کنی، اگر چاپخانه کتاب را با ایراد منتشر کرد و نویسنده تمام آن را پس داد، چه؟ می‌خواهم بگویم این مسائل در حوزه نشر وجود دارد؛ به همین دلیل ناشر باید هزینه ریسک را در قیمت‌گذاری کتاب مشخص کند. این‌ها در واقع هزینه‌های پنهانی است که در کنار هزینه‌های آشکاری مانند مالیات، بیمه، انبارداری و... بر قیمت‌گذاری کتاب تاثیرگذار است. 

 

این فعال نشر با بیان اینکه انتظار پایین آمدن قیمت کتاب با کاهش قیمت کاغذ را انتظاری غیر کارشناسانه توصیف و تصریح کرد: ما باید برای این موضوع، بازه بلندمدت یک‌ساله را در نظر بگیریم. آیا قیمت دلار در پایان سال مشابه الان است؟ قیمت دیگر اقلام مورد نیاز در چاپ مانند جوهر، پرینتر و... وابسته به نرخ ارز است؛ بنابراین نمی‌توانیم تضمین بدهیم که قیمت این اقلام هم در طول یک‌سال تغییری نخواهد داشت؛ در نتیجه ناشر در چنین شرایطی هزینه ریسک خود را در نظر می‌گیرد.  

 

حاجی‌آبادی افزود: قبلاً تصور می‌شد که حوزه نشر، چاه نفت است اما با کم‌اقبالی که در سال‌های گذشته رخ داد، مشخص شده است که چنین نیست و سودی ندارد.